Πόσο επιβαρύνει τη φύση η βιομηχανία της μόδας

Από τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) θεωρείται η δεύτερη πιο ρυπογόνος στον κόσμο. Όσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα, η βιομηχανία είναι υπεύθυνη για περισσότερες από όλες τις εκπομπές που προέρχονται από τις διεθνείς πτήσεις και τη θαλάσσια ναυτιλία μαζί.

Το κρυφό κόστος της βιομηχανίας της μόδας που πληρώνει η μητέρα φύση –το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από την τιμή– μπορεί να το διαπιστώσει κανείς αν αναλογιστεί ότι χρειάζονται περίπου 7.500 λίτρα νερού για να δημιουργηθεί ένα μόνο τζιν. Αυτό ισοδυναμεί με την ποσότητα νερού που καταναλώνει ο μέσος άνθρωπος για περίοδο επτά ολόκληρων ετών.

Κι αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές εκπληκτικές διαπιστώσεις που προκύπτουν από πρόσφατη περιβαλλοντική έρευνα. Οταν σκεφτόμαστε ποιες βιομηχανίες έχουν βλαβερές συνέπειες για το περιβάλλον μπορεί να μας έρθουν στον νου ο κατασκευαστικός κλάδος, ο ενεργειακός, οι μεταφορές, ακόμη και η παραγωγή τροφίμων.

Ομως, η βιομηχανία της μόδας θεωρείται από τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) η δεύτερη πιο ρυπογόνος βιομηχανία στον κόσμο.

Σύμφωνα με την UNCTAD, περίπου 93 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού -αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων- χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία της μόδας ετησίως και περίπου μισό εκατομμύριο τόνοι μικροϊνών, που ισοδυναμούν με τρία εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, φτάνει πλέον στον ωκεανό κάθε χρόνο.

Οσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα, η βιομηχανία είναι υπεύθυνη για περισσότερες από όλες τις εκπομπές που προέρχονται από τις διεθνείς πτήσεις και τη θαλάσσια ναυτιλία μαζί.

Φτηνό εργατικό δυναμικό

Το κυρίαρχο επιχειρηματικό μοντέλο σε αυτόν τον τομέα είναι αυτό της «ταχείας μόδας», όπου σχεδιαστές και κατασκευαστές ρούχων αλλάζουν τις συλλογές τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα και τα προωθούν σε πολύ οικονομικές τιμές, αφού παράγονται σε χώρες με πολύ φτηνό εργατικό δυναμικό (Κίνα, Ινδία, Μπανγκλαντές) με υλικά χαμηλής ποιότητας.

Αυτή η τάση ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αγοράζουν και να απορρίπτουν συχνά τα ρούχα και πολλοί εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένου του ΟΗΕ, αναγνωρίζουν ότι είναι υπεύθυνη για πληθώρα αρνητικών κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Πόσο μάλλον αν ληφθεί υπόψη ότι, μεταξύ 2000 και 2014, η παραγωγή ειδών ένδυσης διπλασιάστηκε και ότι η ζήτηση για ρούχα αναμένεται να αυξηθεί κατά 2% ετησίως. Και το πρόβλημα μεγιστοποιείται καθώς δεν είναι εντυπωσιακό μόνο το γεγονός ότι ο μέσος άνθρωπος αγοράζει 60% περισσότερα είδη ρουχισμού απ’ ό,τι πριν από 15 χρόνια, αλλά και το ότι, σύμφωνα με την έκθεση «2019 State of Fashion» της εταιρείας συμβούλων McKinsey, τα κρατά μόνο στο μισό διάστημα.

Μόνο το πλύσιμο των ρούχων μας απελευθερώνει πλαστικές μικροΐνες και άλλους ρύπους στο περιβάλλον, μολύνοντας τους ωκεανούς μας και το πόσιμο νερό, προειδοποιεί το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP) και προσθέτει ότι περίπου το 20% της παγκόσμιας βιομηχανικής ρύπανσης των υδάτων προέρχεται από τη βαφή και την υφαντική επεξεργασία.

Επιπλέον, το εξειδικευμένο τμήμα του παγκόσμιου οργανισμού αναφέρει ότι από τις συνολικές εισροές ινών που χρησιμοποιούνται για τα είδη ένδυσης, το 87% αποτεφρώνεται ή αποστέλλεται σε χώρους υγειονομικής ταφής. Συνολικά, ένα φορτηγό απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων απορρίπτεται ή αποτεφρώνεται κάθε δευτερόλεπτο!

Σε μια προσπάθεια να σταματήσουν οι περιβαλλοντικά και κοινωνικά καταστρεπτικές πρακτικές της βιομηχανίας μόδας, 10 διαφορετικές οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών ίδρυσαν τον Μάρτιο τη Συμμαχία των Ηνωμένων Εθνών για Βιώσιμη Μόδα, κατά τη Σύνοδο του ΟΗΕ για το Περιβάλλον στο Ναϊρόμπι.

Η Ελίζα Τόντα, επικεφαλής της Μονάδας Κατανάλωσης και Παραγωγής του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ, που συμμετέχει στη Συμμαχία, εξήγησε την ανάγκη του επείγοντος της δημιουργίας του: «Η παγκόσμια παραγωγή ενδυμάτων και υποδημάτων παράγει το 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και με την παραγωγή συγκεντρωμένη στην Ασία, ο κλάδος εξαρτάται κυρίως από τον λιθάνθρακα και το φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας. Αν συνεχίσουμε με την προσέγγιση του “business-as-usual”, οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου από τη βιομηχανία της μόδας αναμένεται να αυξηθούν κατά 50% περίπου μέχρι το 2030».

Για το... κάτι παραπάνω

Το UNEP αναφέρει ότι η προώθηση της αλλαγής των τρόπων κατανάλωσης, μέσω ενεργειών όπως η καλύτερη φροντίδα των ρούχων, τα προγράμματα ανακύκλωσης και επιστροφής, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο και ότι ο διπλασιασμός του χρόνου που χρησιμοποιούμε κάθε είδους ρούχα θα μπορούσε να μειώσει κατά το ήμισυ τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της βιομηχανίας μόδας.

Ωστόσο, για να συμβεί αυτό, τόσο οι έμποροι όσο και οι καταναλωτές θα πρέπει να συμφωνήσουν ότι, για χάρη του πλανήτη, όσον αφορά τη μόδα, το λιγότερο είναι… κάτι παραπάνω.

Και υπενθυμίζει ότι η μόδα σήμερα περιστρέφεται γύρω από την εμμονή με την εξωτερική εικόνα και την εμφάνιση. Σπάνια οι καταναλωτές λαμβάνουν υπόψη τι υπάρχει στο εσωτερικό: εκατοντάδες χιλιάδες ίνες που συνθέτουν τα ρούχα μας και έχουν οδηγήσει σε έναν εκτιμώμενο αριθμό 1,4 εκατομμυρίων τρισεκατομμυρίων πλαστικών ινών στους ωκεανούς.

Αλλά, πέρα από τις ευθύνες των καταναλωτών στους οποίους όλοι τα «ρίχνουν» όλα –παρότι η πηγή του προβλήματος ξεκινά από το οικονομικό μοντέλο που κυριαρχεί στον πλανήτη– υπάρχει και κάτι τελευταίο, αλλά εξίσου σημαντικό: σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, η βιομηχανία της μόδας ασκεί σημαντική εξουσία.

Αξίζει 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια και απασχολεί περίπου 300 εκατομμύρια ανθρώπους, αν και κακοπληρωμένους στον τομέα της παραγωγής. Είναι λογικό να αναρωτιέται κανείς ποιος θα τολμούσε να υποχρεώσει αυτόν τον γίγαντα να μετακινηθεί από την πορεία του.

www.efsyn.gr