Ωδή στο κωλόχαρτο

Από την πρώτη στιγμή που οι Κινέζοι άρχισαν να χρησιμοποιούν χαρτί στις τουαλέτες, η ποιότητα αλλά και η ποσότητα του «κωλόχαρτου» αποτέλεσε έναν δείκτη της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας αλλά και του ελέγχου των δικτύων διανομής προϊόντων. Ολα αυτά βέβαια μέχρι να σου τελειώσει.

Δύο χρόνια μετά την έναρξη της Γαλλικής Επανάστασης κυκλοφόρησε μια γκραβούρα στην οποία ένας Γάλλος πολίτης εμφανίζεται να χρησιμοποιεί σαν χαρτί τουαλέτας την περίφημη διακήρυξη του Μπράουνσβαϊκ – το τελεσίγραφο με το οποίο τα μοναρχικά καθεστώτα της Ευρώπης απειλούσαν ότι θα τιμωρούσαν με θάνατο όποιον τολμούσε να αμφισβητήσει την εξουσία του Λουδοβίκου ΙΣΤ’.

Η γκραβούρα βέβαια αποδείχθηκε προφητική για τις προθέσεις των Γάλλων πολιτών, οι οποίοι αμφισβήτησαν το τελεσίγραφο, με αποτέλεσμα έναν χρόνο αργότερα η βασιλεία του Γάλλου μονάρχη να κοπεί απότομα (μαζί με το κεφάλι του και αυτό της συζύγου του, Μαρίας Αντουανέτας).

Το τι έχουμε ή τι δεν έχουμε λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε μετά την επίσκεψή μας στην τουαλέτα, όπως και το τι είμαστε διατεθειμένοι να χρησιμοποιήσουμε σαν υποκατάστατο, μπορεί να αποτελεί και μια πολιτική ή και φιλοσοφική τοποθέτηση. Το 598 μ.Χ., παραδείγματος χάριν, ο Κινέζος λόγιος Γιαν Ζιτούι έγραφε ότι δεν θα τολμούσε ποτέ να χρησιμοποιήσει τα λεγόμενα «Πέντε Κλασικά» βιβλία του κομφουκιανισμού σαν χαρτί τουαλέτας (παρεμπιπτόντως, αυτή είναι και μία από τις πρώτες γραπτές αναφορές που επιβεβαιώνουν ότι οι Κινέζοι χρησιμοποίησαν από τότε το χαρτί, που οι ίδιοι είχαν ανακαλύψει, για τη συγκεκριμένη ανάγκη).

Η ψυχή του ανθρώπου είναι ένα τρίφυλλο τυλιγμένο σε χαρτί τουαλέτας
Από το τραγούδι What is Soul των Funkadelic

Αντίθετα, στα χρόνια της ναζιστικής Γερμανίας οι πολίτες ήταν λιγότεροι επιλεκτικοί. Όπως ισχυρίζεται ο Βρετανός συγγραφέας Άντονι Ριντ στο βιβλίο του «The Fall of Berlin», κατά τη διάρκεια του πολέμου το διαθέσιμο χαρτί υγείας ήταν τόσο κακής ποιότητας ώστε πολλοί προτιμούσαν να χρησιμοποιούν τις σελίδες της επίσημης εφημερίδας του ναζιστικού κόμματος «Völkischer Beobachter».

Σήμερα η κατά κεφαλήν ποσότητα αλλά και η ποιότητα του χαρτιού τουαλέτας που καταναλώνει κάθε χώρα χρησιμοποιείται συχνά σαν δείκτης οικονομικής ανάπτυξης και ευμάρειας. To 2007 η βρετανική εφημερίδα «Daily Telegraph» υποστήριζε ότι με ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση 110 ρολών «η Βρετανία κυριαρχεί στη χρήση χαρτιού τουαλέτας».

Έκτοτε βέβαια οι ισορροπίες άλλαξαν και την πρωτοκαθεδρία απέκτησαν οι ΗΠΑ με 141 ρολά ανά κάτοικο και ακολουθεί η Γερμανία με 134. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία της ιδιωτικής εταιρείας στατιστικών μελετών Statista, τα μέλη των G7 (πλην του Καναδά) βρίσκονται μέσα στη δεκάδα των χωρών με τη μεγαλύτερη κατανάλωση χαρτιού τουαλέτας ανά κάτοικο. Αντίθετα, πάνω από τους μισούς κατοίκους του πλανήτη (κάποιοι ανεβάζουν το ποσοστό στο 75%) δεν χρησιμοποιούν χαρτί τουαλέτας.

Η ταύτιση της καπιταλιστικής ανάπτυξης με το κωλόχαρτο εξηγεί και τη χρήση του συγκεκριμένου προϊόντος ως εργαλείου προπαγάνδας απέναντι σε όποιον τόλμησε να αμφισβητήσει το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα. «Η έλλειψη χαρτιού τουαλέτας είναι το ανώτατο στάδιο του σοσιαλισμού» έγραφε πριν από μερικά χρόνια το ακραία φιλελεύθερο ίδρυμα ερευνών CATO.

Τα ανέκδοτα για την έλλειψη ή την κακή ποιότητα του χαρτιού στη Σοβιετική Ένωση κυριαρχούσαν τόσο στις ΗΠΑ όσο και μεταξύ αντιφρονούντων του καθεστώτος, ενώ το ίδιο συνέβαινε και στις περισσότερες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Αντίστοιχα, όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση της Βενεζουέλας οι (συνήθως ψευδείς) αναφορές για την έλλειψη σε χαρτί τουαλέτας έγιναν συνώνυμο της κριτικής στη «σοσιαλιστική» κυβέρνηση Μαδούρο (ρητορική την οποία μετέφεραν και στην Ελλάδα στελέχη της Ν.Δ. όπως η Βούλτεψη και ο Γεωργιάδης).

Αυτό που συνήθως απέκρυπταν βέβαια ήταν ότι τις περισσότερες φορές οι ελλείψεις οφείλονταν στη δράση του ιδιωτικού τομέα. Μεγάλες αλυσίδες λιανικής είτε κερδοσκοπούσαν, πουλώντας τα επιδοτούμενα προϊόντα πρώτης ανάγκης στη γειτονική Κολομβία, είτε τα στοίβαζαν σε αποθήκες για να προκαλέσουν πολιτική αναταραχή. Η σχετική προπαγάνδα τερματίστηκε απότομα με την έλευση του κορονοϊού όταν οι ελλείψεις χτύπησαν και καπιταλιστικές μητροπόλεις, με πρώτο το Τόκιο.

Όπως αποδείχθηκε, και στις δύο περιπτώσεις το πρόβλημα δεν εντοπιζόταν στην τροφοδοσία της αγοράς αλλά στο γεγονός ότι ιδιώτες (έμποροι ή απλοί πολίτες) συγκέντρωναν τρομακτικές ποσότητες για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους. Τόσο στην περίπτωση της Βενεζουέλας δηλαδή όσο και στις αναπτυγμένες δυτικές οικονομίες το σύστημα που απέτυχε να προσφέρει χαρτί τουαλέτας ήταν ο καπιταλισμός, λόγω της έλλειψης κεντρικού ελέγχου στη διανομή προϊόντων.

Ευτυχώς το ίδιο σύστημα που ευθύνεται για τις ελλείψεις εξακολουθεί να προωθεί την προπαγάνδα του και σε εφημερίδες και άλλα έντυπα τα οποία μπορείς να χρησιμοποιήσεις καταλλήλως σε περιόδους κρίσης.

info-war.gr