Ο κίνδυνος του αντικοινοβουλευτισμού

Του Μιχάλη Μητσού

Τα παραδοσιακά κόμματα διέρχονται κρίση. Και η παρατήρηση αυτή δεν ισχύει μόνο για την Ελλάδα, όπως αποδεικνύει το παγκόσμιο φαινόμενο των «Αγανακτισμένων». 

Η βασική αιτία αυτής της κρίσης είναι ότι τα κόμματα βρίσκονται στα χέρια επαγγελματιών πολιτικών, που πρωταρχικό τους ενδιαφέρον είναι η καριέρα. Ο τρόπος που λειτουργούν ευνοεί τους μετρίους, τους ανθρώπους που εντάσσονται σε αυτά από μικροί και δέχονται τη λογική τους, και αποκλείει όλους τους πολίτες που θα ήθελαν να συμμετάσχουν στην ενεργή πολιτική, αλλά όχι με επαγγελματικό τρόπο.

Η δυσπιστία προς τους πολιτικούς και τους κομματικούς μηχανισμούς δεν ισοδυναμεί όμως με δυσπιστία προς την πολιτική, επισημαίνει σε συνέντευξή του στην Ελ Παΐς ο ιταλός φιλόσοφος Πάολο Φλόρες ντ'Αρκάις, διευθυντής του περιοδικού Micromega και ένας από τους διανοούμενους με τη μεγαλύτερη απήχηση στην Ευρώπη. 

Πολλά από τα κινήματα που έχουν εμφανιστεί τον τελευταίο καιρό θέλουν περισσότερη, όχι λιγότερη πολιτική. Ταυτόχρονα όμως αισθάνονται βαθιά απέχθεια προς την παραδοσιακή πολιτική, που έχει μετατραπεί σε επάγγελμα. 

Αν δεν υπάρξουν οι μεταρρυθμίσεις που θα δώσουν και πάλι στην κοινοβουλευτική δημοκρατία αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα, υπάρχει κίνδυνος οι πολίτες να κάνουν διάκριση ανάμεσα στο κοινοβούλιο και τη δημοκρατία. Για να αποτραπεί ο κίνδυνος του αντικοινοβουλευτισμού, πρέπει να υπάρξει ριζική επανεφεύρεση του κοινοβουλευτισμού. 

Και για να γίνει κάτι τέτοιο, πολλά μέτρα μπορεί να ληφθούν. Οπως ο περιορισμός των θητειών ενός πολιτικού σε δύο. Ή η δωρεάν χορήγηση των εργαλείων οργάνωσης και επικοινωνίας σε όποιον θέλει να αναμειχθεί με την πολιτική. Αν όλα τα ιδεολογικά στρατόπεδα, τα κινήματα, οι εκλογικοί συνδυασμοί, είχαν δωρεάν πρόσβαση στα εργαλεία επικοινωνίας, αυτό θα αποτελούσε μια μεγάλη αλλαγή.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι διαφορές ανάμεσα στις θέσεις των κομμάτων είναι συχνά σημαντικές, επισημαίνει ο 67χρονος φιλόσοφος. Η ισπανική Δεξιά κατεβαίνει στους δρόμους με τους σταυρούς και έχει αντιδραστικές θέσεις για τις αμβλώσεις, ενώ ο Θαπατέρο έχει λάβει πρωτοποριακές αποφάσεις. Ορισμένα κρίσιμα προβλήματα αποφεύγονται όμως τόσο στη Δεξιά όσο και στην Αριστερά. Σε μια πολιτική που κυριαρχείται από τα μέσα ενημέρωσης, υπάρχει η ανάγκη για μηνύματα αισιοδοξίας. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μη συζητούνται τα σοβαρά προβλήματα, με σοβαρότερο από όλα τις ανισότητες. 

Ολα τα κόμματα της ευρωπαϊκής Αριστεράς αυτοαποκαλούνται μεταρρυθμιστικά. Δεν μπορείς να μιλάς όμως για πραγματική μεταρρύθμιση αν δεν αλλάξεις τις σχέσεις εξουσίας και πλούτου.

Η κρίση που ζούμε, καταλήγει ο Φλόρες ντ'Αρκάις, δεν μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με περισσότερη Ευρώπη. Χρειάζεται περισσότερη ριζικά δημοκρατική Ευρώπη. Η κρίση είναι χρηματοπιστωτική, οικονομική και κοινωνική. Και το τελευταίο σκέλος, το κοινωνικό, αποτελεί το κλειδί για την επίλυσή της. Αλλά δεν υπάρχουν κόμματα που αποδέχονται αυτή τη λογική. Οι επιλογές που προσφέρονται στους ψηφοφόρους είναι ανάμεσα στο κακό και στο χειρότερο ή ανάμεσα στο χειρότερο και στο ακόμη χειρότερο. Και η επιθυμία για μια αληθινή αλλαγή μεγαλώνει.

Πηγή