Ένοχη σιωπή

 Στο άθλιο ψαροκάικο των «καταραμένων» δεν υπήρχαν Ευρωπαίοι πολίτες. Ηταν όμως άνθρωποι σαν και εμάς.   Ας φανταστούμε ένα φέρι με αρκετές εκατοντάδες τουρίστες να αντιμετωπίζει προβλήματα στη Μεσόγειο. Παρά όλες τις προσπάθειες διάσωσης, το σκάφος βυθίζεται, παίρνοντας μαζί του στην άβυσσο εκατοντάδες γυναίκες και παιδιά ,που βρίσκονταν στο κάτω κατάστρωμα.

Η φρίκη θα ήταν ανείπωτη. Σε όλη την Ευρώπη δεν θα υπήρχε άλλο θέμα συζήτησης. Συσκέψεις και συναντήσεις των ηγετών της Ε.Ε. για τα αίτια της τραγωδίας. Και για το πώς θα μπορούσε να αποτραπεί.

Πόσο διαφορετικές είναι όμως οι αντιδράσεις μετά τη βύθιση αυτού του ψαροκάικου ανοικτά της Πύλου που έσυρε μαζί του στο βυθό εκατοντάδες ψυχές; Μετά από αυτό τη χειρότερη προσφυγική τραγωδία εδώ και χρόνια μια ματιά στον ευρωπαϊκό Τύπο ίσως να ξενίζει. Ή και να προκαλεί κύματα οργής: Με ελάχιστες εξαιρέσεις όπως η γαλλική Liberation, το γερμανικό Der Spiegel, η ιταλική La Repubblica, η αυστριακή Der Standard -συγγνώμη αν ξεχνώ κάποια άλλα έντυπα- το τραγικό ναυάγιο δεν βρίσκει θέση στην ενημέρωση των Ευρωπαίων.

Άλλωστε, ούτε οι πολιτικοί ταγοί ασχολήθηκαν σοβαρά, πέρα από κάποια τυπικά  σχόλια έκφρασης θλίψης.

Δυστυχώς, πρέπει να παραδεχθούμε ότι αυτή η απροθυμία είναι κατανοητή. Στο άθλιο ψαροκάικο των «καταραμένων» δεν υπήρχαν Ευρωπαίοι πολίτες. Ηταν όμως άνθρωποι σαν και εμάς. Ηταν μητέρες και πατεράδες, αδέρφια, γιοι και κόρες.

Πραγματικά, πόσο ακόμη θα δεχόμαστε ότι άνθρωποι πνίγονται προσπαθώντας, με οποιοδήποτε τίμημα, να ξεφύγουν από την πείνα, τη μιζέρια και τη βία για να καταφύγουν στην πολιτισμένη Ευρώπη;

Πώς μπορούμε ακόμα, να κοιτάμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη χωρίς να ανατριχιάζουμε κάθε πρωί; Πώς μπορεί η Ευρώπη να αποφασίζει «αξιοπρεπώς» να μειώσει τα μέσα διάσωσης στη θάλασσα, πιστεύοντας ότι έτσι θα αποτρέψει τους «καταραμένους»  από το να αποτολμήσουν το πέρασμα στην Ευρώπη; «Πώς μπορούμε να στερούμε από τον άλλον, τον ξένο, μια καλύτερη ζωή, όταν όλοι είμαστε παιδιά παλιών μεταναστεύσεων και οι πρόγονοί μας ως επί το πλείστον έδωσαν τις ίδιες μάχες;» διερωτάται η Liberation.

Η σιωπή για το έγκλημα είναι ένδειξη ενοχής. Αλλά και ντροπής. Γιατί  είναι δύσκολο για τους υπεύθυνους πολιτικούς της Ε.Ε. να παραδεχτούν ότι δεν έχει γίνει τίποτα αποτελεσματικό κατά των θανάτων στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. και στις διαδρομές των λαθρεμπόρων στην Ένωση. Υπογράφουμε  συμφωνίες και στέλνουμε εκατομμύρια σε διεφθαρμένα καθεστώτα στη βόρεια Αφρική, κυρίως για  να κρατήσουν τους πρόσφυγες μακριά από την Ευρώπη. Όποιος θέλει ή πρέπει να έρθει , θα το κάνει μόνο με κίνδυνο της ζωής του.

Και φυσικά όλη την ευθύνη από πλευράς Ε.Ε. την έχουν τα κράτη της πρώτης γραμμής. Με κυνικούς πολιτικούς υπολογισμούς και χρήμα για να κρατήσουν τους «καταραμένους» μακριά από τους δρόμους της κεντρικής Ευρώπης. Προγραμματίζοντας καταυλισμούς και στρατόπεδα στην Ελλάδα και την Ιταλία κυρίως, όπου θα λαμβάνονται οι  αποφάσεις για την έγκριση των αιτήσεων ασύλου για πρόσφυγες. Και όσοι απορρίπτονται θα επαναπροωθούνται σε «ασφαλή κράτη», όπως η Τυνησία με το αυταρχικό καθεστώς. Και φυσικά, οι δουλειές  για τους λαθρέμπορους και τους διακινητές ανθρώπων, θα συνεχίζονται.

Πρέπει επιτέλους να επανεξεταστούν οι στρατηγικές αποτροπής για το άσυλο, οι οποίες δεν εμποδίζουν χιλιάδες ψυχές να εκτίθενται στον κίνδυνο του θανάτου για να φτάσουν στην Ευρώπη. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη για μια ρεαλιστική πολιτική για τους πρόσφυγες και τη μετανάστευση. Που να κοιτάει τον άνθρωπο. Όχι ως ξένο και εχθρό…

 Μιχάλης Ψύλος • mpsilos@naftemporiki.gr