Φρέσκο ψάρι από το Ίντερνετ

Οι ελληνικές θάλασσες αδειάζουν από ψάρια, η δουλειά των παράκτιων ψαράδων χαμηλής έντασης, αυτών δηλαδή που ψαρεύουν με σωστό τρόπο, στοχεύοντας σε συγκεκριμένα είδη και μεγέθη ψαριών χωρίς να τα σαρώνουν όλα, γίνεται συνεχώς πιο δύσκολη και οι καταναλωτές βρίσκουν όλο και πιο δύσκολα καλό ψάρι. Οι λόγοι πολλοί, ο κυριότερος είναι η υπεραλίευση.

Η Greenpeace με το πρόγραμμά Ένα Κουτί Θάλασσα επιδιώκει να προστατεύσει τη θάλασσα, να υποστηρίξει τους ψαράδες που ψαρεύουν με τον σωστό τρόπο και να δημιουργήσει συνειδητοποιημένους καταναλωτές, που ενδιαφέρονται για την ποιότητα του ψαριού που καταλήγει στο πιάτο τους.

Με το πρόγραμμα Ένα Κουτί Θάλασσα ο καταναλωτής, παραγγέλνοντας από τη σχετική ιστοσελίδα της οργάνωσης, μπορεί να έχει στο σπίτι του, μέσα σε 24 ώρες από τη στιγμή που θα αλιευθούν, φρέσκα ψάρια γνωρίζοντας ποιος τα αλίευσε και κυρίως πώς και πού τα αλίευσε. Να έχει δηλαδή ποιοτικό ψάρι.

Σύμφωνα με την Greepeace, ποιοτικό ψάρι σημαίνει φρέσκο, υπεύθυνα αλιευμένο ψάρι, με βάση αυτό που μπορεί να δώσει η θάλασσα και όχι αυτό που επιτάσσει η αγορά. Τι όμως επιτάσσει η αγορά; 

«Η αγορά επιτάσσει ποσότητες» λέει στο «Πρακτορείο» ο Άλκης Καφετζής, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για το θαλάσσιο περιβάλλον, και εξηγεί: «ποσότητες τέτοιες ώστε οι τιμές να είναι αρκετά χαμηλές και η ζήτηση να παραμένει πάντα στα επίπεδα που χρειάζεται η αγορά για να επιβιώσει. Μια αρκετά πολύπλοκη αγορά, η οποία για να επιβιώσει, ειδικά στην εποχή μας, χρειάζεται να εκμεταλλευτεί στο έπακρο το φυσικό περιβάλλον. Ο Έλληνας σε ένα μεγάλο βαθμό έχει μάθει να τρώει ψάρι, είναι πλέον στην καθημερινότητά του, αλλά η αλήθεια είναι ότι αν κοιτάξουμε στην αγορά ο Έλληνας πολύ σπάνια τρώει ελληνικό και σωστά αλιευμένο ψάρι.

Ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς πλέον στην Ελλάδα είναι ψάρι που εισάγουμε, είτε αυτό είναι κατεψυγμένο είτε είναι νωπό. Φαίνεται ότι οι ελληνικές θάλασσες δεν μπορούν να αντέξουν τη ζήτηση που υπάρχει στην ελληνική αγορά, κυρίως γιατί μέχρι τώρα ο τρόπος αλιείας ήταν πάρα πολύ σπάταλος, δεν επέτρεπε στις θάλασσες να αναγεννηθούν αλλά παράλληλα, πολύ σημαντικό, γιατί οι καταναλωτές δεν ξέρουν ποιο είναι το σωστό ψάρι. Ο καταναλωτής συνήθως πηγαίνει στην αγορά παίρνει αυτό που θέλει, ανεξάρτητα από το πώς έχει φτάσει αυτό στην αγορά και ποιο είναι το πραγματικό του κόστος».

Στόχος της Greenpeace είναι η δημιουργία μιας δίκαιης αγοράς ψαριών και θαλασσινών. Ποια όμως είναι η δίκαιη αγορά; «Δίκαιη αγορά» τονίζει ο κ. Καφετζής «είναι μια αγορά που σέβεται το φυσικό περιβάλλον και παράλληλα σέβεται τον μικρό παραγωγό, του δίνει κίνητρα για να συνεχίσει να κάνει τη δουλειά του και τον βοηθά εάν είναι δυνατόν να τη βελτιώσει. Και βέβαια, δίκαιη είναι μια αγορά που βλέπει τον καταναλωτή ως κάτι παραπάνω από καλοπληρωτή του τελικού προϊόντος. Ο καταναλωτής έχει και δικαιώματα, έχει δικαίωμα στη σωστή πληροφορία, έχει δικαίωμα να ξέρει τι βάζει στο πιάτο του και πώς έχει καταλήξει κάτι στο πιάτο του. 

Αλλά το δικό μας όραμα είναι να γίνει ο καταναλωτής και κάτι περισσότερο: να είναι ενεργά συμμέτοχος στην αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης προϊόντων». Με το Ένα Κουτί Θάλασσα η οργάνωση επιδιώκει να αλλάξει την αγορά ψαριού. Είναι όμως ρεαλιστικό να πιστεύουμε ότι θα αλλάξει η αγορά; «Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε άλλες επιλογές», υποστηρίζει ο κ. Καφετζής, «Όλα τα στοιχεία» υπογραμμίζει «μας δείχνουν ότι αν συνεχίσουμε έτσι δεν θα έχουμε ψάρια στις θάλασσες και τα ψάρια που θα φτάνουν στο πιάτο μας θα είναι υδατοκαλλιεργειών ή εισαγωγής. Αν θέλουμε να υποστηρίξουμε τον Έλληνα παράκτιο αλιέα χαμηλής κλίμακας, και το ελληνικό ψάρι θα πρέπει η αγορά να αλλάξει».

Και ο καταναλωτής; Μπορεί να αλλάξει συμπεριφορά; «Ο κόσμος για διάφορους λόγους, είτε γιατί δεν τον ενδιαφέρει, είτε γιατί δεν μπορεί, είτε γιατί έχει άλλα πράγματα στο μυαλό του, έχει άλλες προτεραιότητες, συνηθίζει να κάνει επιλογές στην αγορά οι οποίες τον διευκολύνουν. Και αυτό το πρόγραμμα ακριβώς αυτό προσπαθεί να αλλάξει» λέει ο υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για το θαλάσσιο περιβάλλον και επισημαίνει: «Το πρόγραμμα προσπαθεί να δείξει στον κόσμο ότι δεν χρειάζεται να επανεφεύρουμε τον τροχό, δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι ριζικά αντίθετο, ίσα ίσα τα ψάρια έρχονται στην πόρτα σου, αρκεί να ξέρεις εσύ να επιλέξεις και να μπορείς να υποστηρίξεις το σωστό. Υπάρχει κόσμος που θέλει και μπορεί να αλλάξει τις συνήθειές του.

 Το θέμα είναι πως αυτές τις προσπάθειες, αυτές τις πρωτοβουλίες θα τις πάρουμε από το περιθώριο και θα τις κάνουμε κυρίαρχες στην αγορά. Αυτή είναι η προσπάθειά μας, θέλουμε να εμπνεύσουμε τον κόσμο, να δείξουμε στον κόσμο ότι η ιδέα της αειφορίας και αυτό που προτείνουμε δεν είναι μόνο για τους λίγους, είναι για τους πολλούς και θέλουμε να φτιάξουμε κάτι που θα το πάρουν μετά οι ψαράδες και οι καταναλωτές και θα το κάνουν δικό τους. Η Greenpeace είναι εδώ για να διαμορφώσει μια κατάσταση που μετά θα ανήκει στους ψαράδες και στους καταναλωτές και θα είναι ένα εργαλείο για τους ίδιους, για τη δουλειά τους και για τη ζωή τους».

Το πρόγραμμα Ένα Κουτί Θάλασσα ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2016 και φέτος μπαίνει σε μια νέα φάση. Είναι ένα πείραμα. «Πέρσι ήμασταν στην πρώτη φάση αυτού του πιλοτικού προγράμματος», λέει ο κ. Καφετζής και εξηγεί: «Είναι ένα πείραμα, μια πρωτοβουλία της Greenpeace για να δοκιμάσει τα νερά, να δει κατά πόσο στην Ελλάδα μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο, να αρχίσει να φέρνει κοντά παράκτιους ψαράδες χαμηλής έντασης από τη Μυτιλήνη και τη Λέρο, σε πρώτη φάση, με καταναλωτές, υποστηρικτές του προγράμματος στην Αθήνα και μέσα από αυτή την προσπάθεια να οδηγήσει και ανθρώπους οι οποίοι δεν συμμετέχουν άμεσα σε αυτή τη διαδικασία στο να κάνουν κάποιες αλλαγές στην καθημερινότητά τους».

Η αρχή ήταν δύσκολη αλλά η προσπάθεια συνεχίζεται και ο στόχος είναι η συνεχής βελτίωση. Όπως λέει ο κ. Καφετζής «οι ψαράδες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι περίπου 10. Είναι δυο αλιευτικές κοινότητες μία στη Μυτιλήνη στη Σκάλα Συκαμιάς και μία στη Λέρο. Επομένως, καταφέραμε να ενώσουμε περίπου δέκα ψαράδες από αυτά τα δύο νησιά με περίπου 250 καταναλωτές στην Αθήνα. Μια αρκετά δύσκολη αρχή γιατί είναι δύο κοινότητες ανθρώπων που δεν έχουν μάθει να λειτουργούν με αυτούς τους τρόπους. 

Κάναμε τα πρώτα βήματα και φέτος βελτιώνουμε τα συστήματά μας, τα κάνουμε πιο επαγγελματικά, προσπαθώντας να προσεγγίσουμε ακόμα περισσότερους ανθρώπους, να τους δείξουμε ότι αυτό θα μπορούσε να είναι ένα καταναλωτικό μοντέλο για το μέλλον, Να τους δείξουμε πως έχοντας φρέσκα ψάρια στην πόρτα τους σε 24 ώρες μπορούν ταυτόχρονα να υποστηρίξουν το όραμα της βιωσιμότητας. Φέτος ο στόχος μας είναι να διπλασιάσουμε τους ανθρώπους που συμμετείχαν στο πρόγραμμα, αλλά κυρίως να τους εντάξουμε στη διαδικασία να ελέγχουν αυτό που πήραν περισσότερο, να ελέγχουν το μέγεθος των ψαριών, το είδος των ψαριών, να μας πουν τι αλλαγές θα ήθελαν. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο συνειδητοποιημένης κατανάλωσης ή προστασίας των θαλασσών». Σίγουρα η πρωτοβουλία της Greenpeace για τη σωτηρία της θαλάσσιας ζωής, τη στήριξη των ψαράδων και την αφύπνιση των καταναλωτών αξίζει να βρει υποστηρικτές. Έστω κι αν είναι ήδη αργά.

Πως λειτουργεί το πρόγραμμα: Παραδόσεις θα γίνονται μέχρι και τον Μάιο, μόνο στην Αττική, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. Όποιος ενδιαφέρεται μπαίνει στην ιστοσελίδα του προγράμματος και επιλέγει την ημερομηνία που θα ήθελε να παραλάβει Ένα Κουτί Θάλασσα με δύο κιλά φρέσκα ψάρια, εποχικά και αλιευμένα με υπεύθυνο τρόπο. Υπάρχουν δύο κουτιά. Το ένα κοστίζει 30 ευρώ και το άλλο 40. Κάθε κουτί περιέχει μια μεγάλη ποικιλία ψαριών και θαλασσινών, όχι μόνο ένα είδος, ανάλογα με το τι έχει πιάσει ο ψαράς την προηγούμενη ημέρα.

* Από το «Πρακτορείο Magazine»

tvxs.gr