Τα έθιμα της 25ης Μαρτίου και ο μπακαλιάρος σκορδαλιά

 Τα έθιμα είναι πάντα καλό να τα θυμόμαστε, για ιστορικούς, θρησκευτικούς και κοινωνικού λόγους. Και λέμε κοινωνικούς, γιατί τα έθιμα δεν περιορίζονται μόνο σε παρελάσεις και θείες λειτουργίες αλλά συνδέονται με ξεχωριστές εκδηλώσεις που οι Έλληνες γιορτάζουν μαζί.

Όπως στο Ελατοχώρι Πιερίας, που την παραμονή του Ευαγγελισμού, ομάδες μικρών παιδιών και νεαρών, κρεμάνε στο λαιμό τους κουδούνια από κοπάδια προβάτων και κρατώντας φωτιές, περιφέρονται στους δρόμους του χωριού.

Σταματούν σε κάθε σπίτι και χτυπούν τα κουδούνια με όλη τους τη δύναμη και φωνάζοντας δυνατά να «φύγουν τα φίδια, να φύγουν οι σαύρες, έρχεται ο Ευαγγελισμός με το σπαθί στο χέρι». Στη συνέχεια ο κόσμος συγκεντρώνεται στην πλατεία του χωριού όπου τους περιμένει κρασί και εδέσματα, με το έθιμο αυτό να κρατάει από την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην Ήπειρο την παραμονή του Ευαγγελισμού. Τα παιδιά βγαίνουν στα χωράφια και χτυπούν κατσαρόλες και άλλα μαγειρικά σκεύη. Με το θόρυβο προσπαθούν να διώξουν τα φίδια που εκείνη την ημέρα ξυπνούν από τη χειμερία νάρκη.

Στη Σκιάθο, τα τελευταία χρόνια αναβιώνουν τα έθιμα «εωθινό» και «λαμπαδηφορία». Το εωθινό είναι το εορταστικό ξύπνημα του νησιού στις 5 το πρωί, για να εορταστεί η απελευθέρωση του γένους. Στις 8.30 το βράδυ γίνεται η λαμπαδηφορία, όπου μικροί και μεγάλοι βγαίνουν στους δρόμους με λαμπάδες και κεριά. Ένα έθιμο που καθιερώθηκε επί Τουρκοκρατίας συνδυάζοντας την Ανάσταση του Χριστού με την Ανάσταση του Γένους και το Άγιο Φως με το φως της ελευθερίας.

Ο μπακαλιάρος σκορδαλιά

Την 25η Μαρτίου, το έθιμο λέει πως τρώμε μπακαλιάρο σκορδαλιά. Πως όμως επικράτησε το συγκεκριμένο έθιμο;

Ο Μπακαλιάρος εμφανίστηκε ως εμπορικό προϊόν την εποχή των Βίκινγκς, περίπου το 800 μ.Χ. Αργότερα, οι Βάσκοι ψαράδες ξεκίνησαν το εμπόριο του ψαριού τον Μεσαίωνα. Στην Ελλάδα, έφτασε τον 15ο αιώνα και σιγά σιγά βρήκε τη δική του θέση σε κάθε τραπέζι.

Η Εκκλησία επιτρέπει μόνο δυο φορές την κατανάλωση ψαριού μέσα στη Σαρακοστή. Η μια είναι την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και η άλλη, την Κυριακή των Βαΐων. Αν εξαιρέσουμε τα νησιά, που το φρέσκο ψάρι ήταν πάντα πιο άφθονο, στην υπόλοιπη Ελλάδα, ο παστός μπακαλιάρος ήταν η πιο εύκολη λύση. Ήταν σαφώς πιο εύκολο για κάποιον να τον προμηθευτεί, αλλά συγχρόνως μπορούσε να τον διατηρήσει εκτός ψυγείου. Έτσι, πέρασε στην παράδοση και μετατράπηκε σε εθνικό φαγητό την 25η Μαρτίου.

e-radio.gr