Ένα κείμενο του Δ. Φύσσα για το ξενοδοχείο Acropol που κάηκε
Κάποτε ήταν ένα ξενοδοχείο-θρύλος· σήμερα στοιχειώνει την Αθήνα, στη γωνία Πατησίων και Αβέρωφ. Το παλιό Acropol-Palace μεταμορφώνεται στους πίνακες της Χαράς Παρθένη σε εικόνα συμβολική. Η Α.V. θυμάται την ιστορία του.
Το ξενοδοχείο «Ακροπόλ-Παλάς» είναι έργο του σημαντικού αρχιτέκτονα Σωτήρη Μαγιάση (1894-1966). Χτίστηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου (1926-1928) και δεν είναι νεοκλασικό (δεν είναι όλα τα παλιά κτίρια νεοκλασικά!), αλλά αρ νουβό – μια ελληνική παραλλαγή του. Έχει ύψος 34 μέτρα και περιλαμβάνει υπόγειο, δύο στάθμες ισογείου, ημιώροφο, πέντε ορόφους και δύο δώματα. Αρχικά ανήκε στο γνωστό επιχειρηματία Καραδόντη και εγκαινιάστηκε με 107 δωμάτια 173 κλινών. Για 60 περίπου χρόνια λειτούργησε ασταμάτητα, τα τελευταία του σε παρακμή. Σ’ όλο αυτό το διάστημα, η οδός Πατησίων μέχρι την πλατεία Αμερικής και ειδικά το κομμάτι από την οδό Στουρνάρα μέχρι την πλατεία Αιγύπτου (συμβολή Πατησίων - λεωφόρο Αλεξάνδρας) αποτελούσε πόλο έλξης αστικών και μεσοαστικών στρωμάτων.
Το «Ακροπόλ» συνέβαλε στο αστικό, εξευρωπαϊσμένο στίγμα της Πατησίων, συνυπάρχοντας με νεοκλασικά κτίρια όπως το Πολυτεχνείο και το Μουσείο· σημαντικούς χώρους διασκέδασης, όπως ο κήπος του Μουσείου, οι κινηματογράφοι «Ρουαγιάλ» (Ηπείρου), «Ρόδον» (Μάρνη) και «Αλεξάνδρα» (Πατησίων και Γκυιλφόρδου), το κινηματοθέατρο «Ακροπόλ» (Μάρνη)· όμορφες αστικές κατοικίες, όπως του Λιβιεράτου (γωνία Πατησίων - Μάρνη), η πολυκατοικία Σαββίδη (Πλ. Αιγύπτου), το κτίριο όπου σήμερα στεγάζεται η ΓΣΕΕ (Πατησίων), «Κάζα ντ’ Ιτάλια» (Πατησίων) κ.λπ. Ένα νεότερο θερινό σινεμά απέναντι (οδός Μετσόβου) πήρε τ’ όνομα του ξενοδοχείου.
Επί δεκαετίες, οι χοροί που διοργανώνονταν στο «Ακροπόλ» (πρωτοχρονιάτικοι, αποκριάτικοι και ιδιωτικοί) άφησαν εποχή. Πλήθος δημοσιευμάτων και φωτογραφιών μάς μεταφέρουν ένα κλίμα χαράς και κεφιού, που συνέπαιρνε όχι μόνο την κατά καιρούς νεολαία, αλλά και μεσήλικους και υπερήλικους ακόμα αστούς και μικροαστούς. Στις παλιές, ασπρόμαυρες φωτογραφίες, τους βλέπεις με παπιγιόν ή τουαλέτα, ενώ ταυτόχρονα φοράνε αποκριάτικα καπέλα και μάσκες ή κρατάνε το ποτήρι τους στο χέρι – οι περισσότεροι άσημοι, μα και αρκετοί διάσημοι (ηθοποιοί, εφοπλιστές, πολιτικοί). Όλα αυτά με την ορχήστρα συνήθως του Μουζάκη (συνθέτης του ύμνου του Παναθηναϊκού).
Όταν το «Ακροπόλ» ξεκίνησε τ’ άλογα κυριαρχούσαν ακόμα στη πόλη. Όσο αυξανόταν όμως ο θόρυβος των αυτοκινήτων (και των τραμ, αλλά και των τρόλεϊ αργότερα) στην Αθήνα κι όσο μεγάλωνε ο μαγνήτης της αντιπαροχής (που παρείχε χρήματα σχεδόν ανέξοδα), τόσο τ’ αστικά στρώματα εγκατέλειπαν τα σπίτια τους στην Πατησίων, και γενικά στο κέντρο, για να μετακινηθούν προς τα Βόρεια (με πράσινο και ησυχία), τα Νότια (με θάλασσα) ή τα Βορειοανατολικά ή Βορειοδυτικά (με βουνό, τον Υμηττό δηλαδή). Όπως ήταν φυσικό, άρχισε και η Πατησίων αργά αργά να μαραζώνει. Τα περισσότερα από τα κτίρια που ανέφερα πιο πάνω άλλαξαν χρήση ή έγιναν πολυκατοικίες. Το «Ακροπόλ» άργησε κάπως να το πάρει η κάτω βόλτα. Ως Πατησιώτης, που έκανα επί πολλά χρόνια τακτικά τη διαδρομή Πατήσια - Ομόνοια με τρόλεϊ ή λεωφορείο, το θυμάμαι καταφωτισμένο. Πάντα μ’ εντυπωσίαζε, ειδικά όταν ήμουνα μικρός. Το Νοέμβρη του ’73, στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, λειτουργούσε κανονικά. Έχει γραφτεί ότι από κάποιο μπαλκόνι του έγινε η κινηματογράφηση πολλών σκηνών τη εξέγερσης, συμπεριλαμβανομένης της τελικής εφόδου των δυνάμεων καταστολής με τα τανκς. Γι’ αυτό το συμπεριέλαβα κι εγώ στο εναλλακτικής ιστορίας μυθιστόρημά μου «Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος». Λειτουργούσε ακόμα, αρχές του ’80, θυμάμαι ειδικά το πιάνο-μπαρ στο ισόγειό του, και μάζευε αρκετό κόσμο. Μέχρι που το χτύπησε ο σεισμός του ’81. Από κει και πέρα, η πορεία του ήταν μάλλον τυπική. Έχοντας αλλάξει χέρια (σαλονικιός επιχειρηματίας Γ. Μπατατούδης), δεν μπόρεσε να ορθοποδήσει. Το 1999 το αγόρασε το Υπουργείο Πολιτισμού (γιατί;) έναντι 6,3 δισ. δραχμών (πληρώθηκαν μόνο 1,8, τα λοιπά 4,5 δισ. δεν καταβλήθηκαν γιατί ο πωλητής είχε αθετήσει όρους του συμβολαίου αγοράς). Το κράτος, φυσικά, το παράτησε: το «Ακροπόλ» εγκαταλείφτηκε, βρόμισε πολύ, λεηλατήθηκε αλύπητα (πλην πολυελαίων), έγινε στέκι αστέγων και περιθωριακών κ.λπ. Κατά καιρούς εξαγγέλλεται η επισκευή του, βάζουν σκαλωσιές, βγάζουν σκαλωσιές, ξαναβάζουν σκαλωσιές, ξαναεξαγέλλεται η επισκευή του – τυπικά ελληνικά και δημοσιοϋπαλληλικά πράγματα. Εκεί βρισκόμαστε τώρα.
Miα έκθεση
Αυτή την εβδομάδα (16/11) εγκαινιάζεται στην γκαλερί Astra η έκθεση της Χαράς Παρθένη με θέμα το κτίριο του Acropol- Palace. «Στους πίνακές της», γράφει η επιμελήτρια της έκθεσης Κατερίνα Σχινά, «το κτίριο μεταμορφώνεται σε εικόνα συμβολική. Είναι η εικόνα που κραυγάζει την εγκατάλειψη, την παραίτηση, την ακηδία. Όμως η Χαρά Παρθένη δεν επιδιώκει να αποτίσει φόρο τιμής στο Ακροπόλ, ούτε η προσέγγισή της διελαύνεται από νοσταλγία. Απλώς συμπυκνώνει τις σημασίες του, αισθητικές αλλά και εννοιακές, σε πίνακες που επικυρώνουν τη δυνατότητα της ζωγραφικής να στοχάζεται. Με πλαίσιο δραματικούς ουρανούς σχεδόν υπερβατικής υποβλητικότητας, το Ακροπόλ μοιάζει να ίπταται, να καλπάζει καβάλα στα κύματα του ονείρου, να αιθερολάμνει διασχίζοντας τον αττικό ουρανό, σαν ένα “υπερωκεάνιο που τραγουδά και πλέχει”».
Astra Galerie, Καρυατίδων 8, Ακρόπολη, 210 9220.236, www. astragalerie.gr μέχρι 4/12.
Πηγή
Το ξενοδοχείο «Ακροπόλ-Παλάς» είναι έργο του σημαντικού αρχιτέκτονα Σωτήρη Μαγιάση (1894-1966). Χτίστηκε στα χρόνια του μεσοπολέμου (1926-1928) και δεν είναι νεοκλασικό (δεν είναι όλα τα παλιά κτίρια νεοκλασικά!), αλλά αρ νουβό – μια ελληνική παραλλαγή του. Έχει ύψος 34 μέτρα και περιλαμβάνει υπόγειο, δύο στάθμες ισογείου, ημιώροφο, πέντε ορόφους και δύο δώματα. Αρχικά ανήκε στο γνωστό επιχειρηματία Καραδόντη και εγκαινιάστηκε με 107 δωμάτια 173 κλινών. Για 60 περίπου χρόνια λειτούργησε ασταμάτητα, τα τελευταία του σε παρακμή. Σ’ όλο αυτό το διάστημα, η οδός Πατησίων μέχρι την πλατεία Αμερικής και ειδικά το κομμάτι από την οδό Στουρνάρα μέχρι την πλατεία Αιγύπτου (συμβολή Πατησίων - λεωφόρο Αλεξάνδρας) αποτελούσε πόλο έλξης αστικών και μεσοαστικών στρωμάτων.
Το «Ακροπόλ» συνέβαλε στο αστικό, εξευρωπαϊσμένο στίγμα της Πατησίων, συνυπάρχοντας με νεοκλασικά κτίρια όπως το Πολυτεχνείο και το Μουσείο· σημαντικούς χώρους διασκέδασης, όπως ο κήπος του Μουσείου, οι κινηματογράφοι «Ρουαγιάλ» (Ηπείρου), «Ρόδον» (Μάρνη) και «Αλεξάνδρα» (Πατησίων και Γκυιλφόρδου), το κινηματοθέατρο «Ακροπόλ» (Μάρνη)· όμορφες αστικές κατοικίες, όπως του Λιβιεράτου (γωνία Πατησίων - Μάρνη), η πολυκατοικία Σαββίδη (Πλ. Αιγύπτου), το κτίριο όπου σήμερα στεγάζεται η ΓΣΕΕ (Πατησίων), «Κάζα ντ’ Ιτάλια» (Πατησίων) κ.λπ. Ένα νεότερο θερινό σινεμά απέναντι (οδός Μετσόβου) πήρε τ’ όνομα του ξενοδοχείου.
Επί δεκαετίες, οι χοροί που διοργανώνονταν στο «Ακροπόλ» (πρωτοχρονιάτικοι, αποκριάτικοι και ιδιωτικοί) άφησαν εποχή. Πλήθος δημοσιευμάτων και φωτογραφιών μάς μεταφέρουν ένα κλίμα χαράς και κεφιού, που συνέπαιρνε όχι μόνο την κατά καιρούς νεολαία, αλλά και μεσήλικους και υπερήλικους ακόμα αστούς και μικροαστούς. Στις παλιές, ασπρόμαυρες φωτογραφίες, τους βλέπεις με παπιγιόν ή τουαλέτα, ενώ ταυτόχρονα φοράνε αποκριάτικα καπέλα και μάσκες ή κρατάνε το ποτήρι τους στο χέρι – οι περισσότεροι άσημοι, μα και αρκετοί διάσημοι (ηθοποιοί, εφοπλιστές, πολιτικοί). Όλα αυτά με την ορχήστρα συνήθως του Μουζάκη (συνθέτης του ύμνου του Παναθηναϊκού).
Όταν το «Ακροπόλ» ξεκίνησε τ’ άλογα κυριαρχούσαν ακόμα στη πόλη. Όσο αυξανόταν όμως ο θόρυβος των αυτοκινήτων (και των τραμ, αλλά και των τρόλεϊ αργότερα) στην Αθήνα κι όσο μεγάλωνε ο μαγνήτης της αντιπαροχής (που παρείχε χρήματα σχεδόν ανέξοδα), τόσο τ’ αστικά στρώματα εγκατέλειπαν τα σπίτια τους στην Πατησίων, και γενικά στο κέντρο, για να μετακινηθούν προς τα Βόρεια (με πράσινο και ησυχία), τα Νότια (με θάλασσα) ή τα Βορειοανατολικά ή Βορειοδυτικά (με βουνό, τον Υμηττό δηλαδή). Όπως ήταν φυσικό, άρχισε και η Πατησίων αργά αργά να μαραζώνει. Τα περισσότερα από τα κτίρια που ανέφερα πιο πάνω άλλαξαν χρήση ή έγιναν πολυκατοικίες. Το «Ακροπόλ» άργησε κάπως να το πάρει η κάτω βόλτα. Ως Πατησιώτης, που έκανα επί πολλά χρόνια τακτικά τη διαδρομή Πατήσια - Ομόνοια με τρόλεϊ ή λεωφορείο, το θυμάμαι καταφωτισμένο. Πάντα μ’ εντυπωσίαζε, ειδικά όταν ήμουνα μικρός. Το Νοέμβρη του ’73, στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, λειτουργούσε κανονικά. Έχει γραφτεί ότι από κάποιο μπαλκόνι του έγινε η κινηματογράφηση πολλών σκηνών τη εξέγερσης, συμπεριλαμβανομένης της τελικής εφόδου των δυνάμεων καταστολής με τα τανκς. Γι’ αυτό το συμπεριέλαβα κι εγώ στο εναλλακτικής ιστορίας μυθιστόρημά μου «Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος». Λειτουργούσε ακόμα, αρχές του ’80, θυμάμαι ειδικά το πιάνο-μπαρ στο ισόγειό του, και μάζευε αρκετό κόσμο. Μέχρι που το χτύπησε ο σεισμός του ’81. Από κει και πέρα, η πορεία του ήταν μάλλον τυπική. Έχοντας αλλάξει χέρια (σαλονικιός επιχειρηματίας Γ. Μπατατούδης), δεν μπόρεσε να ορθοποδήσει. Το 1999 το αγόρασε το Υπουργείο Πολιτισμού (γιατί;) έναντι 6,3 δισ. δραχμών (πληρώθηκαν μόνο 1,8, τα λοιπά 4,5 δισ. δεν καταβλήθηκαν γιατί ο πωλητής είχε αθετήσει όρους του συμβολαίου αγοράς). Το κράτος, φυσικά, το παράτησε: το «Ακροπόλ» εγκαταλείφτηκε, βρόμισε πολύ, λεηλατήθηκε αλύπητα (πλην πολυελαίων), έγινε στέκι αστέγων και περιθωριακών κ.λπ. Κατά καιρούς εξαγγέλλεται η επισκευή του, βάζουν σκαλωσιές, βγάζουν σκαλωσιές, ξαναβάζουν σκαλωσιές, ξαναεξαγέλλεται η επισκευή του – τυπικά ελληνικά και δημοσιοϋπαλληλικά πράγματα. Εκεί βρισκόμαστε τώρα.
Miα έκθεση
Αυτή την εβδομάδα (16/11) εγκαινιάζεται στην γκαλερί Astra η έκθεση της Χαράς Παρθένη με θέμα το κτίριο του Acropol- Palace. «Στους πίνακές της», γράφει η επιμελήτρια της έκθεσης Κατερίνα Σχινά, «το κτίριο μεταμορφώνεται σε εικόνα συμβολική. Είναι η εικόνα που κραυγάζει την εγκατάλειψη, την παραίτηση, την ακηδία. Όμως η Χαρά Παρθένη δεν επιδιώκει να αποτίσει φόρο τιμής στο Ακροπόλ, ούτε η προσέγγισή της διελαύνεται από νοσταλγία. Απλώς συμπυκνώνει τις σημασίες του, αισθητικές αλλά και εννοιακές, σε πίνακες που επικυρώνουν τη δυνατότητα της ζωγραφικής να στοχάζεται. Με πλαίσιο δραματικούς ουρανούς σχεδόν υπερβατικής υποβλητικότητας, το Ακροπόλ μοιάζει να ίπταται, να καλπάζει καβάλα στα κύματα του ονείρου, να αιθερολάμνει διασχίζοντας τον αττικό ουρανό, σαν ένα “υπερωκεάνιο που τραγουδά και πλέχει”».
Astra Galerie, Καρυατίδων 8, Ακρόπολη, 210 9220.236, www. astragalerie.gr μέχρι 4/12.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου