Σικάγο: Η πόλη των ταξικών ανέμων

Την αποκαλούν «Πόλη των Ανέμων» και σίγουρα την αδικούν με ένα τόσο άνευρο χαρακτηρισμό. Το Σικάγο είναι η πόλη των εργατικών εξεγέρσεων και των νεοφιλελεύθερων αντεπαναστάσεων, των αμερικάνικων μπλουζ και της ιταλικής μαφίας.

Η ισχυρή προσωπικότητα της πόλης είναι αποτέλεσμα των πολιτικών και κοινωνικών συγκρούσεων που χαράχτηκαν στην ιστορία του Σικάγο.

  Η πόλη των ανέμων γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα μέσα από τις στάχτες των συγκρούσεων του αμερικανικού στρατού με τους Ινδιάνους που ζούσαν στην περιοχή (οι οποίοι φέρονται να είχαν συμμαχήσει με τη βρετανική αυτοκρατορία). Και έκτοτε δεν έπαψε ούτε στιγμή να αποτελεί θέατρο συγκρούσεων.

Η αστυνομία εναντίον των συνδικαλιστών και των αναρχικών στις αρχές του 20ου αιώνα, οι συμμορίες των γκάνγκστερ στην εποχή της ποταπαγόρευσης, το FBI εναντίον των Μαύρων Πανθήρων στη δεκαετία του ’60 κ.ο.κ.

Κάθε ιστορική περίοδος έχει αφήσει τα σημάδια της στην αρχιτεκτονική και τη ρυμοτομία της πόλης. Σε κεντρικό σημείο του Σικάγο, λόγου χάρη, στέκει ακόμη ένας υδατόπυργος του 1869 – ένα από τα ελάχιστα οικοδομήματα που επιβίωσαν από την καταστροφική πυρκαγιά του 1871. Ο πύργος εκπροσωπεί τα πρώτα χρόνια εμπορικής ανάπτυξης της πόλης, όταν το Σικάγο αναγεννήθηκε, κυριολεκτικά από τις στάχτες, και μετατράπηκε σε μια από τις οικονομικές υπερδυνάμεις των ΗΠΑ.

Λίγες δεκάδες μέτρα μακρύτερα ορθώνεται το σύγχρονο σύμβολο της οικονομικής ευρωστίας της πόλης: ο πύργος Sears. Για αρκετά χρόνια αποτελούσε το υψηλότερο κτίριο στον πλανήτη μέχρι τη στιγμή που οι αρχιτέκτονες των πύργων Petronas, στην Κουάλα Λουμπούρ, τοποθέτησαν στην κορυφή του κτιρίου τους μια (αβραμοπουλικής εμπνεύσεως) κεραία. Έτσι το μοναδικό παγκόσμιο ρεκόρ που κατέχει πλέον ο πύργος Sears είναι ότι διαθέτει τις υψηλότερες τουαλέτες στον κόσμο.

Αυτή η μικρή ήττα βέβαια δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο το δέος που αισθάνεσαι καθώς ανεβαίνεις στον 103ο όροφο, σε διάστημα 45 δευτερολέπτων, με έναν από τους δυο ειδικούς ανελκυστήρες του κτιρίου. Η θέα σε ολόκληρη την πόλη και κυρίως στην αχανή λίμνη του Μίσιγκαν αποτελεί ένα από τα ομορφότερα θεάματα αστικού και φυσικού τοπίου που θα συναντήσει κανείς στις ΗΠΑ.

Παρόμοιο είναι βέβαια το σκηνικό και στο γειτονικό ουρανοξύστη του John Hancock Center όπου μπορείς να απολαύσεις πολύ πιο άνετα το ποτό σου στον 96ο όροφο. Το Σικάγο είναι η πόλη που δημιούργησε τους πρώτους ουρανοξύστες του πλανήτη (αρχικά κατασκευασμένους από πέτρα) και σίγουρα έχει ακόμη πολλά να διδάξει στους αρχιτέκτονες, τους μηχανικούς αλλά και τους απλούς επισκέπτες. Αρκεί να είσαι προετοιμασμένος για το γνωστό, ελαφρύ πόνο στα αυτιά, όταν «εκτόξευσε» με τους ανελκυστήρες στον ουρανό και να μην μην τρομάξεις αν κουνάει λίγο με τους ισχυρούς ανέμους – το έχουν προβλέψει.

Από το ύψος των 400 και πλέον μέτρων μπορείς εύκολα να χαράξεις την πορεία σου για κάθε σημείο της πόλης. Και συνήθως οι περισσότεροι επισκέπτες ξεκινούν τις περιηγήσεις του από το περίφημο Grant Park. Αποδεικνύοντας ότι κάθε μεγαλεπήβολο έργο δεν χρειάζεται να υπακούει σε νόμους φαραωνικής αισθητικής, το αρχιτεκτονικό γραφείο που ανέλαβε την ανάπλαση της περιοχής δημιούργησε ένα χώρο πρασίνου και αναψυχής με όλη τη σημασία των λέξεων.

Το περίφημο Buckingham Fountain στο κέντρο του πάρκου αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σιντριβάνια στον κόσμο και κατασκευάστηκε με πρότυπο το διάσημο σιντριβάνι Latona των Βερσαλλιών. Στο σημείο όπου σήμερα εκτοξεύονται 5,7 εκατομμύρια λίτρα νερού κάποτε βρισκόταν η επίσημη αφετηρία του θρυλικού αυτοκινητόδρομου Route 66 που συνέδεε το Σικάγο με το Λος Άντζελες – την πόλη των ανέμων με την πόλη των αγγέλων.

Στη νοτιοδυτική πλευρά του Grant Park βρίσκεται το κατά πολύ νεότερο πάρκο της χιλιετίας Millennium Park.

 Γα την ιστορία αρκετοί από τους κατοίκους της πόλης προτιμούν να το αποκαλούν «πάρκο της επόμενης χιλιετίας» καθώς η ολοκλήρωσή του καθυστέρησε κατά τέσσερα χρόνια με αποτέλεσμα να μην είναι έτοιμο για τους εορτασμούς του 2000 (σαν την millennium bridge του Λονδίνου). Όπως και αν το ονομάσεις είναι βέβαιο ότι θα σταθείς με δέος απέναντι (ή ακόμη και κάτω) από το γιγαντιαίο ασημένιο «φασόλι» βάρους 110 τόνων που δεσπόζει στο κέντρο του. Αυτό το δημιούργημα του Ινδού γλύπτη Ανίς Καπούρ, που καθρεφτίζει παραμορφωτικά τους υψηλότερους ουρανοξύστες του Σικάγο τείνει να μετατραπεί στο νέο σήμα κατατεθέν της πόλης.

Σε μικρή απόσταση από το φασόλι βρίσκεται και το διαδραστικό γλυπτο-συντριβάνι του Καταλανού καλλιτέχνη Ζομ Πλένσα. Δυο τεράστιες γιγαντοοθόνες που πλημμυρίζουν από νερό και «φτύνουν» στους επισκέπτες τους ένα πίδακα νερού. Μην το αποτολμήστε τους χειμερινούς μήνες όταν οι χαμηλές θερμοκρασίες και οι ισχυροί άνεμοι δημιουργούν πολικές συνθήκες την πόλη. Ούτως η άλλως το χειμώνα το ενδιαφέρον του Grant Park μεταφέρεται στο παγοδρόμιο που στήνεται λίγα μέτρα πιο κάτω.

Με χιόνια ή μη ήλιο ο επισκέπτης θα προχωρήσει σίγουρα προς το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο. Ανάμεσα στους Πικάσο, του Ρενουάρ, τους Ματίς και τους Σεζάν θα αναγνωρίσει και ορισμένα από τα σημαντικότερα αριστουργήματα της αμερικανικής τέχνης. Έργα όπως το Nighthawks του Έντουαρντ Χόπερ, η το American Gothic του Γκραντ Γούντ που σπάνια έχει την ευκαιρία να απολαύσει το ευρωπαϊκό κοινό. 

Το ίδιο το κτίριο που φιλοξενεί το Ινστιτούτο Τέχνης αποτελεί από μόνο του σημείο αναφοράς για την αρχιτεκτονική του Σικάγο. Το ανοιχτό εστιατόριο στο κέντρο του αποτελεί ένα από τα ομορφότερα σημεία της πόλης για φαγητό. Όσο για τα μπρούντζινα λιοντάρια που φυλάσσουν την είσοδο του μουσείου, μην απορήσετε εάν κάποια μέρα τα δείτε να φορούν κράνη αμερικανικού ποδοσφαίρου και φανέλες κάποιας γνωστής ομάδας. Κάτι σαν να ντύνουμε το άγαλμα του Κολοκοτρώνη στα πράσινα ή στα κόκκινα σε κάθε ντέρμπι των «αιωνίων».

Τη δική του αρχιτεκτονική αλλά και πολιτική ιστορία κουβαλά και το Πανεπιστήμιο του Σικάγο στην περιοχή του Hyde Park, περίπου 11 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα του πλανήτη το οποίο ίδρυσε το 1891 ο Τζον Ροκφέλερ. Μέσα στο επιβλητικό κτίριο νεογοτθικού ρυθμού, θήτευσαν 81 νομπελίστες επιστήμονες και γεννήθηκαν ορισμένα από τα σημαντικότερα και ενίοτε αντιδραστικότερα ρεύματα στην κοινωνιολογία και την πολιτική οικονομία -με γνωστότερο παράδειγμα τη λεγόμενη οικονομική σχολή του Σικάγο.

Εδώ αναπτύχθηκαν, υπό την εποπτεία του οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν, τα νεοφιλελεύθερα δόγματα που επιβλήθηκαν σε κάθε γωνιά του πλανήτη  (συχνά με τη δύναμη των όπλων όπως στη Χιλή του Πινοσέτ και την Τουρκία του δικτάτορα Εβρέν). Αποτελεί, τουλάχιστον, ειρωνεία της τύχης ότι αυτό το προπύργιο της αμερικανικής οικονομικής ελίτ βρίσκεται σήμερα περικυκλωμένο από τα γκέτο των μαύρων που επιβιώνουν σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης.

Επιστρέφοντας στο κέντρο της πόλης, από το πανεπιστήμιο του Σικάγο, δυσκολεύεσαι να συνειδητοποιήσεις ότι στην ίδια πόλη που γεννήθηκαν οι νεοφιλελεύθεροι άνεμοι της δεκαετίας του ’80 κάποτε χτυπούσε η καρδιά  των ισχυρότερων συνδικάτων κομμουνιστών και αναρχικών της χώρας. Το Σικάγο δεν παύει να είναι η πόλη που γέννησε το οχτάωρο αλλά και την εργατική πρωτομαγιά.

Μπορείς να πάρεις μια καλύτερη γεύση από τα θρυλικά χρόνια του 1886 περπατώντας το μεσημέρι στην παλιά γειτονιά των τυπογράφων στην περιοχή του λεγόμενου South Loop. Ξεχασμένη για τουλάχιστον πέντε δεκαετίες η γειτονιά των τυπογράφων επέστρεψε θριαμβευτικά στη μόδα τα τελευταία χρόνια φιλοξενώντας ορισμένα εξαιρετικά βιβλιοπωλεία και καφέ.

Στην περιοχή κυριαρχεί ο παλιός σταθμός του Dearborn από όπου κάποτε περνούσε ο σιδηρόδρομος της Σάντα Φε με προορισμό τος Λος Άντζελες. Χιλιάδες μετανάστες έφτασαν τις δεκαετίες του ’20 του ’30 και του ’40 με αυτή τη γραμμή στην Πόλη των Ανέμων αναζητώντας μικροποσότητες του αμερικανικού ονείρου.  Προερχόμενοι συχνά από περιοχές του νότου μετέτρεψαν για αρκετά χρόνια το Σικάγο σε επίκεντρο της τζαζ και μπλουζ σκηνής των ΗΠΑ.

Οι περισσότεροι πάντως από τους επισκέπτες εκείνης της εποχής γνώρισαν το Σικάγο της ποταπαγόρευσης και του οργανωμένου εγκλήματος όταν οι μεγαλύτεροι γκάνγκστερ της χώρας έδιναν καθημερινές μάχες με την αστυνομία ή με αντίπαλες μαφιόζικες οργανώσεις για τον έλεγχο της πόλης. Μαζί με τους εσωτερικούς μετανάστες μετακόμισε στις νότιες περιοχές της πόλης, και συγκεκριμένα στον αριθμό 7244 της South Prairie Avenue, και ο διαβόητος Αλ Καπόνε.

Αν και στην κάρτα του έγραφε απλώς «επιπλοποιός» ο νεαρός Αλ δεν άργησε να χαρακτηριστεί από τις ομοσπονδιακές αρχές ως Δημόσιος Κίνδυνος (Public Enemy) και τελικά να συλληφθεί για… φοροδιαφυγή. Δυστυχώς το ξενοδοχείο Lexington που κάποτε φιλοξενούσε το αρχηγείο του κατεδαφίστηκε το 1995.

Και όταν οι γειτονιές των τυπογράφων, των μεταναστών και των γκάνγκστερ αρχίζουν να σε κουράζουν, με ένα γενναίο περπάτημα, μπορείς να φτάσεις στην ακτή της λίμνης Μίσιγκαν. Η θέα στην αστική κορυφογραμμή της πόλης αρκεί για να ξεκουράσει τους οδοιπόρους ενώ η περιοχή κρύβει και τρεις ακόμη εκπλήξεις για τους λάτρεις των φυσικών επιστημών. 

Σε απόσταση αναπνοής μεταξύ τους βρίσκονται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, του Ακουάριουμ και το πλανητάριο της πόλης. Στο πρώτο σας περιμένει ο μεγαλύτερος και καλύτερα διατηρημένος τυραννόσαυρος ρεξ του κόσμου και στο δεύτερο μια λευκή φάλαινα Beluga. Όσο για το τρίτο είναι «απλώς» ένα από τα παλαιότερα πλανητάρια στον κόσμο (κατασκευάστηκε το 1930) και μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς των ΗΠΑ.  Αν έχετε χρόνο αξίζει μια βόλτα και στα τρία.

Η βόλτα σε έχει φέρει και πάλι στο κέντρο της πόλης, στο λεγόμενο loop που παίρνει το όνομά του από τον κυκλικό υπέργειο σιδηρόδρομο του Σικάγο. Προχωρώντας βορειότερα και αφού περάσεις τον ποταμό του Σικάγο βρίσκεσαι στο Magnificent Mile όπου οι οίκοι μόδας μπορούν να αδειάσουν και τα πιο δυνατά πορτοφόλια. Μόνο τότε μπορείς να πες, έστω και με σχετική αυθάδεια, ότι έχεις πάρει μια καλή γεύση της πόλης: Αν έχεις περάσει από τα γκέτο των μαύρων και τη νεοφιλελεύθερη σχολή του Σικάγο για να καταλήξεις στη λεωφόρο των ονείρων αφού πρώτα διασχίσεις τα μουσεία και τους ουρανοξύστες που κοσμούν την πόλη.

 Άρης Χατζηστεφάνου

https://info-war.gr