Γιατί οι Ορθόδοξοι και οι Καθολικοί συνήθως δεν γιορτάζουν το Πάσχα την ίδια μέρα;

Ποιος είναι ο λόγος που οι Ορθόδοξοι και οι Καθολικοί συνήθως δεν γιορτάζουν το Πάσχα την ίδια μέρα;  Πέρυσι το Πάσχα Καθολικών και Ορθόδοξων έπεσαν την ίδια μέρα, κάτι όμως που δεν είναι ο κανόνας. Μέχρι το 2025, όταν αυτό θα ξαναγίνει, το Πάσχα των καθολικών και των ορθόδοξων θα εορταστούν χωριστά.

Αν και στην Ελλάδα οι πιστοί των δυο χριστιανικών δογμάτων το γιορτάζουν μαζί, δεν συμβαίνει το ίδιο γενικότερα.

Ποιος είναι ο λόγος που συμβαίνει αυτό;

Η απάντηση βρίσκεται στους Εβραίους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν το σεληνιακό ημερολόγιο, που βασιζόταν στον κύκλο της Σελήνης. Εκείνα τα χρόνια γιόρταζαν το Πάσχα (ονομασία που βγαίνει από τη λέξη «πεσάχ» και σημαίνει «διέλευση») στις 14 του μήνα Νισάν, που ήταν η πρώτα μέρα της εαρινής ισημερίας ή η μέρα αμέσως μετά από αυτήν.

Η συγκεκριμένη ημέρα συνδέθηκε αμέσως με τον εορτασμό του χριστιανικού Πάσχα, από τα πρώτα χρόνια που ακολούθησαν την Ανάσταση του Χριστού, και αυτό γιατί, σύμφωνα με την παράδοση, ο Χριστός αναστήθηκε την πρώτη ημέρα μετά το εβραϊκό Πάσχα, που έτυχε να πέσει Σάββατο. Αρχικά, κάθε χριστιανική εκκλησία γιόρταζε το Πάσχα σε άλλη ημερομηνία, ενώ οι εθνικές εκκλησίες προτιμούσαν την Κυριακή. Η Α' Οικουμενική Σύνοδος της Νίκαιας αποφάσισε ότι το Πάσχα θα γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης, ενώ αν η πανσέληνος γίνει εκείνη την Κυριακή, τότε η γιορτή μεταφέρεται για την αμέσως επόμενη Κυριακή. Έτσι, χριστιανικό και εβραϊκό Πάσχα δεν θα συνέπιπταν ποτέ, ενώ το χριστιανικό έθιμο συνδέθηκε και με το αστρονομικό φαινόμενο της πανσελήνου.

Οπότε, για να υπολογιστεί η ημερομηνία της Ανάστασης σε ένα έτος, αρκούσε η ημερομηνία της πρώτης εαρινής πανσελήνου. Όμως το ημερολόγιο που ίσχυε εκείνη την εποχή ήταν αυτό που είχε θεσπίσει ο Ιούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ. και το οποίο είχε ανά έτος 365 ημέρες, ενώ σε κάθε τετραετία, στο δίσεκτο δηλαδή έτος, προσέθετε μια ημέρα παραπάνω. Επειδή όμως το κάθε ηλιακό έτος διαθέτει στην πραγματικότητα 365,242199 ημέρες, το ιουλιανό ημερολόγιο αποδείχτηκε ότι είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό κατά 11 λεπτά και 13 δευτερόλεπτα.

Η αλλαγή ήρθε με το γρηγοριανό ημερολόγιο, το οποίο μετονόμασε την 5η Οκτωβρίου του 1582, σε 15η Οκτωβρίου, ώστε η εαρινή ισημερία να πέσει στις 21 Μαρτίου, όπως ακριβώς προέβλεπε και η Α' Οικουμενική Σύνοδος. Τα περισσότερα καθολικά κράτη το υιοθέτησαν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια, ενώ τα ορθόδοξα ήταν εντελώς αντίθετα, με αποτέλεσμα να διατηρήσουν το ιουλιανό ημερολόγιο, μέχρι τον 20ό αιώνα. Στην Ελλάδα το γρηγοριανό ημερολόγιο ήρθε στις 16 Φεβρουαρίου του 1923, ενώ η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, σε αντίθεση με το κράτος, διατήρησε το ιουλιανό ημερολόγιο μέχρι το 1924, όπου και τελικά ταυτίστηκε με το πολιτικό, για να ενισχύσει τις ακίνητες εορτές. Το Πάσχα όμως εξακολουθεί να υπολογίζεται με βάση το ιουλιανό σύστημα, όπως και όλες οι υπόλοιπες κινητές εορτές.

Επιπλέον, στη διαφορά των ημερομηνιών που γιορτάζονται τα δύο Πάσχαπαίζει ρόλο και ο «μετωνικός κύκλος», που είναι το σύστημα που προβλέπει τις εαρινές πανσελήνους και το οποίο η Ορθόδοξη Εκκλησία χρησιμοποιεί μέχρι και σήμερα. Οι καθολικοί, λοιπόν, γιορτάζουν την Ανάσταση σύμφωνα με τον κανόνα της Α' Οικουμενικής Συνόδου, όμως υπολογίζουν την πανσέληνο σύμφωνα με το γρηγοριανό ημερολόγιο, μαζί με το σφάλμα που φέρει το μετωνικό σύστημα, προσθέτοντας ορισμένες ημέρες, με αποτέλεσμα,η καθολική πανσέληνος να είναι πιο κοντά στην αστρονομική από ότι η ορθόδοξη.

Για τον 21ο αιώνα, το Oρθόδοξο Πάσχα υπολογίζεται συνήθως για την περίοδο 4 Απριλίου - 8 Μαΐου, σε αντίθεση με το Kαθολικό, που κυμαίνεται από τις 22 Μαρτίου μέχρι τις 25 Απριλίου. Αυτό σημαίνει ότι οι Καθολικοί δεν θα έχουν ποτέ Πάσχα τον Μάιο και οι Ορθόδοξοι ποτέ Πάσχα τον Μάρτιο.

Φέτος λοιπόν, οι Καθολικοί γιόρτασαν το Πάσχα την 1^η Απριλίου ενώ οι Ορθόδοξοι μια εβδομάδα αργότερα. Τα επόμενα δυο χρόνια, θα υπάρχει πάλι μια εβδομάδα διαφορά στον εορτασμό του, ενώ το 2021 η διαφορά θα φτάσει στις 4 εβδομάδες.

Το 2025 το Πάσχα θα συμπέσει ξανά, κάτι που θα ξαναγίνει το 2028, το 2031 και το 2034. Συνολικά μέσα στον αιώνα που διανύουμε, κοινό Πάσχα θα υπάρξει 31 φορές, αλλά όσο περνούν οι δεκαετίες, αυτό θα συμβαίνει όλο και πιο σπάνια. Λέγεται μάλιστα πως το τελευταίο κοινό Πάσχα θα είναι το 2698. Από εκεί και πέρα, οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι, δεν θα ξαναγιορτάσουν ποτέ Πάσχα την ίδια μέρα.

www.e-radio.gr