Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2013

Το κρίσιμο σταυροδρόμι της Ευρώπης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια μακρά ιστορία ως παγκόσμιος φάρος της ειρήνης, της ευημερίας, και της επιτυχίς σε τομείς από τον πολιτισμό και την επιστήμη ως τον αθλητισμό. Και όμως, η Ευρώπη έχει προσελκύσει την παγκόσμια προσοχή περισσότερο στα δύο τελευταία χρόνια από ότι στις προηγούμενες έξι δεκαετίες, καθώς η κρίση χρέους της (που επιδεινώνεται από την λανθάνουσα οικονομία και τις εσωτερικές διαφωνίες) κάνει πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο. Η διαμάχη μάλλον πουλάει. Αλλά η δημόσια συζήτηση που αυτή η διαμάχη έχει τροφοδοτήσει δεν ήταν καθόλου εποικοδομητική.
Σχεδόν έξι δεκαετίες μετά τη Συνθήκη της Ρώμης με την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, οι συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα σε όλη την ΕΕ συνεχίζουν να εκτελούνται σε μεγάλο βαθμό από εθνικούς φορείς - και με στόχο τα εθνικά συμφέροντα. Για να γίνει πραγματική πρόοδος, τα ευρωπαϊκά συμφέροντα πρέπει να αντικαταστήσουν τα εθνικά συμφέροντα στον καθορισμό της ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο καθορισμός των συμφερόντων αυτών θα απαιτήσει μια σοβαρή, έντιμη, πανευρωπαϊκή συζήτηση - δηλαδή κάτι περισσότερο από το άθροισμα των εθνικών συζητήσεων. Η συζήτηση πρέπει να είναι δημόσια, με συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών, και όχι μόνο το μικρό κύκλο των πολιτικών υπευθύνων που αποτελούν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η απουσία μιας ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας παρουσιάζει ένα εμπόδιο σε μια τέτοια συζήτηση. Το υπάρχον κοινό ευρωπαϊκό πεδίο - που αποτελείται από μέσα μαζικής ενημέρωσης, όπως οι Financial Times και The Economist, αλλά και συνέδρια ευρωπαϊκής κλίμακας, δίκτυα ΜΚΟ, και προγράμματα ανταλλαγών, όπως το Erasmus - απασχολούν μόνο την πλούσια, κοσμοπολίτικη ευρωπαϊκή ελίτ. Ενώ τα social media θα μπορούσαν να προσφέρουν ένα άνοιγμα για τη δημιουργία μιας πιο περιεκτικής ευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας, τουλάχιστον για αγγλόφωνους πολίτες, αυτό θα πάρει λίγο περισσότερο χρόνο.

Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να δούμε τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2014 ως μια ευκαιρία για να ξεκινήσει μια πραγματική δημόσια συζήτηση για το μέλλον μας. Θα πρέπει να πάρουμε μαθήματα από επιτυχημένες δημόσιες διαβουλεύσεις αλλού, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι πρόσφατες αμερικανικές προεδρικές εκλογές ήταν μάλλον βρώμικες, λαϊκίστικες και διαστρεβλωμένες από τα εταιρικά συμφέροντα. Αλλά αυτό εξηγεί επίσης μια δυναμική συζήτηση μεταξύ ανταγωνιστικών οραμάτων του μέλλοντος της Αμερικής: μια πιο ισότιμη χώρα που αναλαμβάνει ένα εποικοδομητικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο, ή μια επιθετική προς τα έξω Αμερική από και για τους πλουσιότερους πολίτες της. Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρακολοούθησαν την εμπλοκή των υποψηφίων - και τις συχνά θεατρικά – συζητήσεις τους. Δεν χρειαζόντουσαν ψήφο για να νιώσουν κομμάτι της συζήτησης.
Στους επόμενους 20 μήνες, οι πιο αποτελεσματικές λειτουργίες της προεκλογικής εκστρατείας των ΗΠΑ θα πρέπει να αποτελέσουν κομμάτι της εκλογικής παράδοσης της Ευρώπης. Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση μιας συνολικής συζήτησης για το μέλλον της Ευρώπης είναι να διασφαλίσουμε ότι οι εκλογές του 2014 στην πραγματικότητα θα προσδιορίσουν ποιο πολιτικό κόμμα ή συνασπισμός θα αναλάβει θέσεις στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της εκτελεστικής εξουσίας - όπως θα έπρεπε να συμβαίνει σε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Όπως έχουν τα πράγματα, μόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκλέγεται άμεσα. Αλλά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από πολιτικούς κάθε χώρας, είναι αυτό που προτείνει το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ - τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τους Επιτρόπους του - και η βουλή τους ψηφίζει στη συνέχεια. Επειδή αυτές οι θέσεις απαρτίζονται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εκλογικές βάσεις, οι πολίτες δεν δίνουν αξία στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και βλέπουν ολόκληρο το θεσμό ως κάτι περισσότερο από ένα πρόγραμμα εργασίας για τους πολιτικούς και την κλίκα τους.
Για να βελτιωθεί η δομή χωρίς αλλαγές της Συνθήκης, τα πολιτικά κόμματα της Ευρώπης, ξεκινώντας από τα μεγαλύτερα και πιο ισχυρά, θα πρέπει να τηρήσουν την υπόσχεσή τους και να προτείνουν υποψηφίους για τη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι επικρατέστεροι πρέπει στη συνέχεια να εκπονήσουν πραγματικές πολιτικές εκστρατείες, τις οποίες τα κόμματα τους θα σχεδιάσουν και διαχειριστούν με τη χρηματοδότηση των υφιστάμενων ευρωπαϊκών και εθνικών κομματικών πόρων.
Οι πανευρωπαϊκές εκλογικές εκστρατείες θα ‘ανάγκαζαν’ τα συγγενή πολιτικά κόμματα να αναπτύξουν κοινούς κώδικες και να κερδίσουν την υποστήριξη σε μια κοινή πλατφόρμα. Για παράδειγμα, οι Σοσιαλδημοκράτες θα μπορούσαν να προωθήσουν ένα ευρωπαϊκό ελάχιστο μισθό. Οι Πράσινοι να υποστηρίξουν μια πανευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική που δεν βασίζεται στην πυρηνική ενέργεια. Οι Συντηρητικοί να θεσπίσουν χαμηλότερους φόρους σε όλη την Ευρώπη.
Επιπλέον πρέπει να δημιουργηθεί ένα δίκτυο για μια πανευρωπαϊκή συζήτηση. Αυτό θα πρέπει να συνεπάγεται, πρώτα και κύρια, μετάδοση συζητήσεων μεταξύ των κορυφαίων υποψηφίων σε όλη την Ευρώπη - όπως μεταδίδονται ο Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision και το Champions League, στο ποδόσφαιρο.
Εν ολίγοις, εάν η ΕΕ παρουσιάζει τον εαυτό της ως ένα λειτουργικό πολιτικό σύστημα από μόνη της, με στέρεες δημοκρατικές δομές και διαδικασίες, θα κερδίσει την προσοχή και την εκτίμηση των πολιτών της και του υπόλοιπου κόσμου, πράγμα που θα οδηγήσει σε αυξημένη λαϊκή συμμετοχή εντός και μεγαλύτερη δύναμη στο εξωτερικό.Μετατρέποντας τη διαμάχη σε παραγωγική συζήτηση - και όχι απλώς πρωτοσέλιδα - είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών και την αντιμετώπιση των επειγόντων προβλημάτων.
Η κρίση του ευρώ απειλεί την ίδια την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά αυτό παρέχει επίσης την ευκαιρία να διευρυνθεί η κρίσιμη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης - μια συζήτηση που θα φέρει καρπούς μόνο στο πλαίσιο μιας πραγματικά ευρωπαϊκής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

www.sofokleous10.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: