Ε, όχι και μονόδρομος

Της Πόπης Διαμαντάκου

Έχει γίνει καραμέλα των κάθε μορφής τηλεοπτικών συζητήσεων και κυρίως των κάθε μορφής περισπούδαστων παρεμβάσεων στα ενημερωτικά πάνελ ο τρόμος της βίας

Τελευταία η τηλεοπτική φαντασμαγορία βρίσκει φωτογενές υλικό στον εύκολο λόγο περί επικείμενου ξεσπάσματος βίας, διαφόρων «σοφών», οι οποίοι στη μακρόχρονη πορεία τους στον δημόσιο βίο, με εξαίρεση την αδιαμφισβήτητης αξίας καλλιτεχνική προσφορά τους, υπηρέτησαν οικειοθελώς κυβερνήσεις που φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την κατάντια του τόπου!

Αντί του προβληματισμού και της ψύχραιμης προσφοράς μια σκέψης που αναζητεί διεξόδους και προτάσεις, υποβάλλεται αυτές τις ημέρες διά των τηλεοπτικών πάνελ, υπογείως πλην συστηματικώς, σαν εφιαλτικό αλλά αναπόφευκτο σενάριο, σαν μονόδρομος: το ξέσπασμα της βίας. Αποψη που ενισχύεται έχοντας την οπτική επιβεβαίωση των άγριων επεισοδίων που ξέσπασαν τις προάλλες στο κέντρο της Αθήνας.

Με μνήμη των νεκρών σε αυτές τις επίμονες συγκρούσεις νωπή και την εκμετάλλευσή τους ανοιχτή, όχι μόνο στους κομματικούς αυτοματισμούς που αξιοποιούν τη δύναμη της τηλεόρασης για να επιβληθούν στην ψύχραιμη σκέψη, αλλά σε οποιονδήποτε οργισμένο και ως εκ τούτου μη σκεπτόμενο, που λόγω επαγγέλματος βρίσκεται επ' ολίγον μπροστά στα μικρόφωνα και στις κάμερες, το κλίμα της αναπόφευκτης βίας δεν είναι δύσκολο να καθιερωθεί. Οι δεύτεροι δε, μοιάζει να θεωρούν τη στιγμιαία δημοσιότητά τους ευκαιρία που δικαιώνει την προσωπική τους φαντασίωση του «μικρού ήρωα», απόρροια της εθνικής μεταπολιτευτικής συγχύσεως και των ηρωικών μύθων.

Ο γιατρός που ανακοινώνει στους δημοσιογράφους τον θάνατο του διαδηλωτή του ΠΑΜΕ, θεωρεί προφανώς υποχρέωσή του να περιβάλει με την ιατρική αυθεντία του και την πολιτική του τοποθέτηση επί του ζητήματος. Στο δελτίο του Alter καθηγητής γυμνασίου κληθείς να μιλήσει για την απόφαση καθηγητών να συμμετέχουν στην παρέλαση με μαύρο περιβραχιόνιο, επιδίδεται σε μια ανάλυση για το ευρώ, που το θεωρεί μέγγενη κ.λπ. 

Στο πρωινό του ΑΝΤ1 ο Γιώργος Παπαδάκης προβάλλει κατ' επανάληψη την παρέμβαση του Μίκη Θεοδωράκη στην εκπομπή του, όπου μεταξύ άλλων είπε ότι «η Ευρώπη μας εξωθεί στη βία» και ότι «οι Ευρωπαίοι μάς οδηγούν σε μια έκρηξη που πιθανόν να κάψεικαι τους ίδιους». Ολοι οργισμένοι και η «βία» σαν «ηρωική διαμαρτυρία». Ποτάμι που θα παρασύρει και τους εχθρούς. 

Η εύκολη και γνώριμη λύση. 

Η πρόταση είναι το δυσκολότερο. 

Η ελπίδα είναι το σπανιότερο. 

Κι όμως, αντί αυτών ο λόγος της ανοησίας. Γιατί βία δεν είναι παρά η απόλυτη φίμωση, το κοπάδιασμα όλων, προκειμένου να κατευθυνθούμε εκεί που βολεύει όσους νομίζουν ότι η τηλεοπτική προβολή της ανθυποάποψής τους θα τους εξασφαλίσει θέση περίοπτη στην «επόμενη μέρα». Εξουσία επί των ερειπίων.

Ακόμη και διαφημιστικό σποτ καλλιτεχνικής εκδήλωσης που προβλήθηκε από την ΕΡΤ - για να αποσυρθεί πάραυτα - εμφανίζει σαν μονόδρομο τη βία. Πρόκληση του καλλιτέχνη για να αφυπνίσει συνειδήσεις; Ισως, αν ήταν ενταγμένο στο καλλιτεχνικό πλαίσιο της εκδήλωσης. Αλλά η τηλεοπτική προβολή του αυτομάτως το υποβάλλει στους όρους του τηλεοπτικού μέσου, με το οποίο η σχέση του κοινού είναι εκ των προτέρων δεδομένη, σχέση πομπού και παθητικού δέκτη. Εξ ου και η τηλεόραση υπόκειται σε κανόνες λειτουργίας, που η δημοκρατία δεν διανοείται να επιβάλει στην τέχνη.

Ενας στίχος της Κατερίνας Γώγου από τα τσιτάτα που προβάλλει κάθε τόσο το Mega Σαββατοκύριακο μας φαίνεται ιδανικός για απάντηση σε όλη αυτή την ύπουλη - και ανόητη - προπαγάνδα της βίας: 

«Οι ρίζες είναι για να βγάζουν κλαδιά και όχι για να επιστρέφουμε σε αυτές». 

Και η βία, σε κάθε μορφή της, παραμένει η πλέον πρωτόγονη επιστροφή-στις-ρίζες των αδιέξοδων κοινωνιών, που κατόπιν βουλιάζουν τρομαγμένες στον απόλυτο συντηρητισμό. Φτάσαμε εκεί; Να σβηστεί η μνήμη; Να τσουβαλιαστούμε σαν μπάζα μπροστά στο κύμα της τηλεοπτικής αποτύπωσης της σύγχυσης για να διασωθούν οι μηδενιστές και οι κήρυκες των μονόδρομων; 

Πηγή