Αυτή η πενταετία... μάς πήρε και μας σήκωσε

Η τελευταία πενταετία ήταν η πιο θερμή που έχει καταγραφεί ποτέ, με τις ενδείξεις να κάνουν ολοένα και πιο ξεκάθαρο το γεγονός ότι η προκαλούμενη από τον άνθρωπο κλιματική αλλαγή οδηγεί σε ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα με επικίνδυνες και δαπανηρές επιπτώσεις. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από μια λεπτομερή ανάλυση για το παγκόσμιο κλίμα κατά την περίοδο 2011-2015 που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO).

Σύμφωνα με αυτή, την τελευταία πενταετία οι θερμοκρασίες-ρεκόρ συνοδεύτηκαν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και από τη μείωση της έκτασης του Αρκτικού θαλάσσιου πάγου, των ηπειρωτικών παγετώνων και της χιονοκάλυψης στο βόρειο ημισφαίριο.

Η έκθεση υπογραμμίζει ορισμένα γεγονότα με μεγάλο αντίκτυπο. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ξηρασία στην ανατολική Αφρική κατά την περίοδο 2010-2012, η οποία προκάλεσε κατ’ εκτίμηση 258.000 επιπλέον θανάτους και η ξηρασία κατά την περίοδο 2013-2015 στη νότια Αφρική.

Κι ακόμη, οι πλημμύρες στη Νοτιοανατολική Ασία το 2011, που σκότωσαν 800 ανθρώπους και προκάλεσαν οικονομικές απώλειες που ξεπέρασαν τα 40 δισεκατομμύρια δολάρια, οι καύσωνες στην Ινδία και το Πακιστάν το 2015 που προκάλεσαν πάνω από 4.100 θανάτους, ο τυφώνας Σάντι στο 2012 που επέφερε οικονομικές απώλειες 67 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ και ο τυφώνας Χαϊγιάν που σκότωσε 7.800 ανθρώπους στις Φιλιππίνες το 2013.

Σύμφωνα με την έκθεση, η πενταετία 2011-2015 ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί σε παγκόσμιο επίπεδο και για όλες τις ηπείρους εκτός από την Αφρική (δεύτερη θερμότερη). Οι θερμοκρασίες σε αυτή την περίοδο ήταν 0,57 βαθμοί Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο.

Η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα ήταν το 2015, στη διάρκεια της οποίας οι θερμοκρασίες ήταν 0,76 βαθμοί Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1961-1990.

Επόμενο θερμότερο έτος ήταν το 2014. Το 2015 ήταν επίσης το πρώτο έτος κατά το οποίο οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ήταν περισσότερο από 1 βαθμό Κελσίου πάνω από την προ-βιομηχανική εποχή.

Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες των ωκεανών ανήλθαν επίσης σε πρωτοφανή επίπεδα. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι κατά μέσον όρο θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας για το 2015 ήταν οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί, με το 2014 να βρίσκεται στη δεύτερη θέση.

Οι θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας ήταν άνω του μέσου όρου στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, αν και κάτω του μέσου όρου καταγράφηκαν σε τμήματα του Νότιου Ωκεανού και του ανατολικού Νότιου Ειρηνικού.

Οι πάγοι της Αρκτικής Θάλασσας εξακολούθησαν να συρρικνώνονται. Κατά μέσον όρο την περίοδο 2011-2015, ο μέσος όρος της έκτασης του θαλάσσιου πάγου στην Αρκτική τον Σεπτέμβριο ήταν 4,7 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, 28% κάτω από τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010.

Η ελάχιστη έκταση του θαλάσσιου πάγου το καλοκαίρι του 2012 (3.390.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα) ήταν η χαμηλότερη που έχει καταγραφεί. Αντίθετα, για το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου 2011- 2015, η έκταση του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική ήταν πάνω από τη μέση τιμή της περιόδου 1981-2010, ειδικά για το μέγιστο του χειμώνα.

Η τήξη του στρώματος των πάγων της Γροιλανδίας κατά την περίοδο του καλοκαιριού συνεχίστηκε με άνω του μέσου όρου επίπεδα.

Εξάλλου, η χιονοκάλυψη στο βόρειο ημισφαίριο ήταν πολύ κάτω του μέσου όρου και στα πέντε έτη και σε όλους τους μήνες από τον Μάιο έως τον Αύγουστο, συνεχίζοντας την έντονη πτωτική τάση.

Η στάθμη της θάλασσας

Καθώς οι ωκεανοί θερμαίνονται, διαστέλλονται, με συνέπεια την παγκόσμια και περιφερειακή άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Η αυξανόμενη θερμοκρασία των ωκεανών ευθύνεται περίπου για το 40% της παρατηρούμενης αύξησης της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας κατά τα τελευταία 60 χρόνια.

Μια σειρά από μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η συμβολή των ηπειρωτικών πάγων, ιδιαίτερα της Γροιλανδίας και της Δυτικής Ανταρκτικής, στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται.

Σύμφωνα με τα δορυφορικά δεδομένα, από το 1993 η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται περίπου 3 χιλιοστά ανά έτος, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1900-2010 (1,7 χιλιοστά ανά έτος).

Πολλά μεμονωμένα ακραία καιρικά συμβάντα και κλιματικά γεγονότα που καταγράφηκαν κατά την περίοδο 2011-2015 συνέβησαν πιο πιθανά ως αποτέλεσμα της ανθρωπογενών κλιματικών αλλαγών.

Στην περίπτωση ορισμένων ακραίων υψηλών θερμοκρασιών, η πιθανότητα αυτή αυξάνεται κατά έναν συντελεστή δέκα ή και περισσότερο.

Ρεκόρ εποχικών και ετήσιων θερμοκρασιών καταγράφηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2012 και στην Αυστραλία το 2013, ζεστά καλοκαίρια στην Ανατολική Ασία και τη Δυτική Ευρώπη το 2013, καύσωνες την άνοιξη και το φθινόπωρο του 2014 στην Αυστραλία, ρεκόρ ετήσιων αλμάτων του υδραργύρου στην Ευρώπη το 2014 και ένα κύμα καύσωνα στην Αργεντινή τον Δεκέμβριο του 2013.

Σε πολλές περιπτώσεις -μεταξύ των οποίων οι πλημμύρες του 2011 στη Νοτιοανατολική Ασία, η ξηρασία κατά την περίοδο 2013-2015 στη νότια Βραζιλία και ο πολύ υγρός χειμώνας του 2013-2014 στη Βρετανία- υπάρχουν σαφείς ενδείξεις της επιρροής από την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή.

Ωστόσο, στην περίπτωση των ακραίων βροχοπτώσεων στη Βρετανία τον Δεκέμβριο του 2015, διαπιστώθηκε ότι η κλιματική αλλαγή είχε κάνει τέτοια γεγονότα περίπου 40% πιο πιθανά.

Ορισμένες επιπτώσεις συνδέθηκαν με μια αυξημένη ευπάθεια.

Μια μελέτη του 2014 για την ξηρασία στη νοτιοανατολική Βραζιλία διαπίστωσε ότι παρόμοια ελλείμματα βροχοπτώσεων είχαν συμβεί άλλες τρεις φορές από το 1940, αλλά οι επιπτώσεις αυτές επιδεινώνονται από μια σημαντική αύξηση της ζήτησης για το νερό, λόγω της αύξησης του πληθυσμού.

Επιπλέον, υπήρξαν γεγονότα, όπως η ασυνήθιστα παρατεταμένη, έντονη και ξηρή περίοδος στη λεκάνη του Αμαζονίου της Βραζιλίας, τόσο το 2014 όσο και το 2015, τα οποία δημιουργούν ανησυχίες ως δυνητικά «σημεία καμπής» στο κλιματικό σύστημα.

efsyn.gr