Επιείκεια που... γέρνει επικίνδυνα

Δύο πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις που δημιούργησαν εύλογες απορίες στην κοινή γνώμη έδωσαν μια επίκαιρη διάσταση στην έννοια της επιείκειας που υποτίθεται ότι αποτελεί κι αυτή με τη σειρά της ένα κατοχυρωμένο (και στο Σύνταγμα) είδος δικαιοσύνης.
Η πρώτη απόφαση αφορά την υπόθεση Energa - Hellas Power (256 εκατ. ευρώ), με την οποία καταδικάστηκαν 11 από τους 19 κατηγορούμενους για υπεξαίρεση, ξέπλυμα και λαθρεμπορία, κλήθηκαν να πληρώσουν (προς το παρόν) μόνο 3 εκατ. και πλην τριών αφέθηκαν όλοι ελεύθεροι με αναστολή.

Η δεύτερη υπόθεση αφορά την καταδίκη σε 12 χρόνια χωρίς αναστολή ενός νεαρού πρόσφυγα που τραυμάτισε έναν αστυνομικό με μαχαίρι προσπαθώντας να υπερασπιστεί τον εκτός ελέγχου πεθερό του.

Αξίζει λοιπόν να δούμε κατά πόσο και σε ποιον βαθμό η επιείκεια είναι σήμερα παρούσα και σε ποιες περιπτώσεις.

Η γενική αίσθηση είναι σχεδόν απογοητευτική, μια και, αν εξαιρέσει κανείς μεμονωμένες αποφάσεις, ισχύει σχεδόν παντού ότι οι έχοντες και οι μεγαλόσχημοι, ανεξάρτητα από το μέγεθος των εγκλημάτων τους, χαίρουν της δικαστικής επιείκειας πολύ περισσότερο από τους μη έχοντες και τους πλέον ευάλωτους.

Είναι προφανώς κοινοτοπία να σημειώσει κανείς ότι η Δικαιοσύνη δεν παύει, όπως και όλοι οι υπόλοιποι θεσμοί, να λειτουργεί ταξικά μέσα στο σύστημα.

Η αρχή της επιείκειας και η ανάγκη εξατομίκευσης της ενοχής εφαρμόζονται με τρόπο που να δίνει στη ζυγαριά της Θέμιδος επικίνδυνη κλίση και σε πολλές περιπτώσεις με μια όλο και περισσότερο συσταλτική έννοια του Δικαίου.

Δεν είναι εξάλλου λίγα τα παραδείγματα αποφάσεων που περισσότερο θυμίζουν πράξεις «αντεκδίκησης» και ικανοποίησης μερίδας της κοινής γνώμης και λιγότερο μετρημένες δικαστικές κρίσεις.

Είναι κοινό μυστικό ότι τα μεγάλα και οικονομικά εύρωστα δικηγορικά γραφεία διατηρούν διαχρονικά σχέσεις με μερίδα δικαστών και με αυτόν τον τρόπο προσελκύουν πελάτες κυρίως σε βαριές ποινικές υποθέσεις και οικονομικά σκάνδαλα.

Συχνά αυτές οι «παράλληλες» σχέσεις είδαν το φως της δημοσιότητας με ονοματεπώνυμα, ενώ αποτυπώθηκαν και σε μη αναμενόμενες δικαστικές αποφάσεις.

Μεγάλη μερίδα πολιτών που αντιμετωπίζουν μικρές ή μεγάλες κατηγορίες συχνά δέχονται συμβουλές των δικηγόρων τους να ζητούν την αναβολή της εκδίκασης «λόγω κακής σύνθεσης», με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.

Ολα αυτά καθιστούν σήμερα απόλυτα αναγκαία την υπενθύμιση της ξεχασμένης αρχής της επιείκειας ειδικά για τους πλέον ευάλωτους, τους ανυπεράσπιστους και τους μη έχοντες χρήματα και… άκρες.

Επιλεκτική εφαρμογή νόμων

Η επιλεκτική εφαρμογή των νόμων και η επιλεκτική χρήση της επιείκειας είναι άλλο ένα κακό και συχνό σύμπτωμα της ελληνικής Δικαιοσύνης.

Για παράδειγμα, ενώ ο νόμος προβλέπει για τους ηλικιωμένους και τους βαριά ανάπηρους κρατούμενους να μειώνεται η ποινή ώστε να μπορούν να περάσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους στο σπίτι, εντούτοις είτε για λόγους συμβολικούς (Ακης Τσοχατζόπουλος, Αλέξανδρος Γιωτόπουλος) είτε για λόγους παραδειγματισμού του κοινωνικού συνόλου, ο νόμος γίνεται τελικά κουρέλι.

Μεγαλόσχημοι και καταχρεωμένοι επιχειρηματίες και δημόσιοι λειτουργοί που εκμεταλλεύτηκαν εκατοντάδες και χιλιάδες εργαζόμενους, θησαυρίζοντας με μη νόμιμους τρόπους σε βάρος του Δημοσίου, με καταθέσεις σε τράπεζες του εξωτερικού και διακίνηση χρημάτων μέσω offshore, μόλις πέρασαν το κατώφλι του ανακριτή ή των φυλακών, επέστρεψαν σπίτι τους για να δικαστούν κάποτε στο απώτερο μέλλον.

Ακόμα όμως και βαριά καταδικασμένοι, είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω ασθένειας επέστρεψαν -όπως επιβάλλει ο νόμος- γρήγορα σπίτι τους: Βασίλης Παπαγεωργόπουλος (12 χρόνια κάθειρξη και 5 αναβολές στη δεύτερη δίκη), Ντίνος Μιχαηλίδης (15 χρόνια κάθειρξη), Θ. Λιακουνάκος (34 εκατ. ευρώ προκαταβολή από το Δημόσιο για το σύστημα Sonak που δεν παραδόθηκε ποτέ), Δημήτρης Κοντομηνάς (για το σκάνδαλο του Τ.Τ.), Α. Πάλλης, Λ. Λαυρεντιάδης, Β. Ρέστης, Σ. Εμμανουήλ (Ελληνικά Ναυπηγεία, υποβρύχια), Κ. Γιαννίκος (ΑΛΤΕΡ) κ.λπ.

«Σκληρές» και «μαλακές» ποινές

Υπόθεση «Noor One»: 33 κατηγορούμενοι. Με ολική ανατροπή του βουλεύματος και της εισαγγελικής πρότασης καταδικάζονται με τη βαρύτερη των ποινών οι δύο Ελληνες «αποστολέας» και «παραλήπτης» του φορτίου των 2 τόνων ηρωίνης, με μικρότερες ποινές ο μεταφορέας της ηρωίνης και κάτοχος της αποθήκης και ο Ιρανός συνοδός του φορτίου.

Οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι Έλληνες επιχειρηματίες έπεσαν στα μαλακά, με τις εφέσεις τους να έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα και να είναι ελεύθεροι.

Η εγκληματική οργάνωση ήταν τελικά εξαιρετικά... ολιγομελής.

Ο Γ. Π., 38 χρόνων, μέλος της Κοινωνικής Επανένταξης του 18 ΑΝΩ και μαθητής του σχολείου, παρουσιάστηκε στις 3/2/2017 στο Α.Τ. Αιγάλεω για να δώσει το «παρών».

Του ανακοινώθηκε ότι θα οδηγηθεί στις φυλακές Κορυδαλλού μέχρι να δικαστεί (με κατηγορίες που αφορούν την εποχή που έκανε χρήση)

Ο Γ. στα 15 του δοκίμασε χασίς, εξαρτήθηκε και στα 21 του ζήτησε βοήθεια. Από προχθές βρίσκεται στις φυλακές Αγίου Στεφάνου.

Τον δρόμο της φυλακής έδειξε στον απόφοιτο του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) καταδικαστική απόφαση για παραπτώματα που διέπραξε ενώ ήταν στη χρήση.

Δεν του αναγνωρίστηκε το προβλεπόμενο από τον νόμο ελαφρυντικό της ολοκλήρωσης του θεραπευτικού προγράμματος.

Η ποινή: 8 χρόνια κάθειρξη και 10.000 ευρώ πρόστιμο για κατοχή και πώληση ινδικής κάνναβης.

Το «χρώμα» της δολοφονίας

Ο εύπορος Γ.Κ. είχε καταδικαστεί σε 20 χρόνια κάθειρξη, αλλά αποφυλακίστηκε στα επτά χρόνια.

Είχε σκοτώσει και θάψει σε πάρκο τη γυναίκα του και μητέρα των δύο παιδιών του, ενώ για μεγάλο διάστημα προσποιήθηκε τον δυστυχισμένο σύζυγο ώσπου αναγκάστηκε να ομολογήσει.

Σε ισόβια κάθειρξη καταδικάστηκε από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης ένας 26χρονος Μαροκινός, ο οποίος κατηγορούνταν ότι σκότωσε συνταξιούχο εκπαιδευτικό και πέταξε το πτώμα του σε κάδο απορριμμάτων στην περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος δήλωσε αθώος.

Εγκληματικές οργανώσεις

Υπόθεση σωματεμπορίας: 22 κατηγορούμενοι, 4 ένοχοι (ο ιδιοκτήτης αλυσίδας φούρνων και ακόμα τρεις συγκατηγορούμενοί του) για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, αλλά ελεύθεροι λόγω... προτέρου εντίμου βίου.

Κι αυτό μολονότι το δικαστήριο δέχθηκε ότι έχουν συστήσει εγκληματική οργάνωση για μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις trafficking στη χώρα μας.

Σημειώνεται ότι η οργάνωση έφερνε κοπέλες από τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, τις υποχρέωνε να χορεύουν και να εκδίδονται, ενώ τις είχε σαν σκλάβες, καθώς τους αφαιρούσε τα χαρτιά τους και τις κρατούσε αποκλεισμένες σε πολυκατοικία ιδιοκτησίας της.

115 χρόνια στον καθέναν για δέκα από τους 28 κατηγορούμενους για το σχέδιο «Γοργοπόταμος».

Οι δέκα κατηγορούμενοι, από το σύνολο των 28 που βρίσκονταν μέσα στη φυλακή όταν έγιναν οι αποτυχημένες απόπειρες εκρήξεων και καταστρώθηκε το σχέδιο, καταδικάστηκαν ο καθένας σε 115 χρόνια.

Επιβλήθηκαν ποινές για ηθική αυτουργία για όλες τις πράξεις, αλλά και για διεύθυνση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση.

Εργοδότες και εργαζόμενοι

Υπόθεση Μανωλάδας, τέσσερις κατηγορούμενοι (ιδιοκτήτης και 3 επιστάτες) που είχαν αδειάσει τις καραμπίνες τους πάνω στα κορμιά των δεκάδων εργατών-δούλων που ζήτησαν τα δεδουλευμένα τους.

Αθώοι κρίθηκαν από το Μικτό Ορκωτό Εφετείο της Πάτρας ο επιχειρηματίας, καθώς και ένας επιστάτης στα φραουλοχώραφα.

Ενοχοι «στα μαλακά» οι δύο άλλοι επιστάτες: ο ένας για πρόκληση επικίνδυνων σωματικών βλαβών και του επιβλήθηκε εξαγοράσιμη ποινή φυλάκισης 14 ετών και 7 μηνών και ο άλλος για απλή συνέργεια σε πρόκληση επικίνδυνων σωματικών βλαβών και του επιβλήθηκε αντίστοιχα εξαγοράσιμη ποινή φυλάκισης 8 χρόνια και 7 μήνες.

Σημειώνεται ότι η σοβαρή αυτή υπόθεση δουλείας και καταναγκαστικής εργασίας θα απασχολήσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ενώ η Ελλάδα για άλλη μία φορά εκτέθηκε διεθνώς τόσο για την ίδια την υπόθεση όσο και για την «ειδική» επιείκεια του δικαστηρίου.

Ακυρώνοντας το σκεπτικό της πρωτόδικης απόφασης, το δικαστήριο του Πειραιά αποφάνθηκε τελεσίδικα (και στην... καθαρεύουσα) ότι για τη δολοφονική επίθεση στη συνδικαλίστρια και νυν ευρωβουλευτή Κωνσταντίνα Κούνεβα δεν αποδεικνύεται η ευθύνη της εργοδοσίας.

Λιμενικοί και πρόσφυγες

Αθώοι κρίθηκαν στο Αναθεωρητικό Δικαστήριο οι δύο λιμενικοί που είχαν κατηγορηθεί για βασανιστήρια σε βάρος μετανάστη που προσπαθούσε το 2007 να έρθει με βάρκα από την Τουρκία.

Παρά την πρωτόδικη καταδίκη των δύο λιμενικών για βασανιστήρια, το Πενταμελές Αναθεωρητικό Δικαστήριο Αθήνας αθώωσε τελικά τους κατηγορούμενους, μη αναγνωρίζοντας την τέλεση της πράξης.

Ο μετανάστης περιέγραψε το πώς του έβαλαν τρεις φορές το κεφάλι σε κουβά με νερό και άλλες τρεις μέσα σε σακούλα, φτάνοντάς τον στα όρια της ασφυξίας.

Ανέφερε επίσης ότι έβαλαν την κάννη όπλου στον κρόταφό του και πυροβόλησαν στον αέρα έτσι ώστε ο ίδιος ένιωσε για μια στιγμή ότι έχει πεθάνει (εικονική εκτέλεση).

Ο βασανισμός του πιστοποιήθηκε και από το Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων.

Με στοιχείο-φάντασμα τον έβγαλαν διακινητή. Η αναζήτηση του ανήλικου Σύρου πρόσφυγα Μοχάμεντ Ραμπία για ένα καλύτερο αύριο τελείωσε στο Τριμελές Δικαστήριο της Μυτιλήνης.

Με «ευαγγέλιο» τις μαρτυρίες των λιμενικών, καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλακή για μεταφορά υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελλάδα. (Αξίζει να σημειωθεί ότι ως διακινητής για την επίμαχη μέρα του περασμένου Μαΐου έχει καταδικαστεί σε 22 χρόνια κάθειρξη Σύρος πρόσφυγας που συνελήφθη να οδηγεί τη βάρκα.)

Χωρίς τις αισθήσεις του, αλλά με χειροπέδες, ο ανήλικος Ραμπία μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Μυτιλήνης για να του προσφερθεί ιατρική βοήθεια λόγω των προβλημάτων του με το σάκχαρο και από εκεί στις φυλακές Αυλώνα.

Κλέφτες και αστυνόμοι

Υπόθεση «προστασίας» και κατάχρηση εξουσίας. 15 κατηγορούμενοι, οι περισσότεροι αστυνομικοί.

Η εισαγγελική πρόταση αναφερόταν σε αστυνομικούς «κεκρυμμένους εγκληματίες στους κόλπους των διωκτικών Αρχών που επιδεικνύουν πρωτοφανή νηφαλιότητα και παντελή έλλειψη μετάνοιας».

Η πρόταση έγινε δεκτή, καταδικάστηκαν σε ποινές κάθειρξης, αλλά παρέμειναν όλοι ελεύθεροι.

Εξοντωτική ποινή σε 28χρονο αναρχικό για ληστεία 7.100 ευρώ και απόπειρα ανθρωποκτονίας.

Κατά τη διαφυγή του πυροβόλησε δύο φορές εναντίον αστυνομικού, χωρίς όμως να τον τραυματίσει.

Το δικαστήριο καταδίκασε τον 28χρονο σε συνολική ποινή κάθειρξης 24 ετών, εξαντλώντας την αυστηρότητά του, χωρίς να του αναγνωρίσει κανένα ελαφρυντικό.

Αντιθέτως, ο συγκατηγορούμενός του που ομολόγησε την ένοπλη ληστεία καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 4,5 ετών με αναστολή.

Ληστείες και κλοπές

Υπόθεση Energa - Hellas Power, 19 κατηγορούμενοι, οι 11 ένοχοι, αλλά με την αναγνώριση ελαφρυντικών για την πολλών εκατομμυρίων υπεξαίρεση (256 εκατ.), το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος και τη λαθρεμπορία, όλοι παρέμειναν ελεύθεροι με αναστολή, πλην τριών.

Οι εταιρείες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος χρησιμοποιούσαν έναν δαίδαλο offshore ως «κρυψώνα» και «πλυντήριο» για τα περίπου 256 εκατ. ευρώ τα οποία εισέπραξαν από τους καταναλωτές και δεν απέδωσαν, όπως όφειλαν, στο Δημόσιο.

Οι υπεύθυνοι των εταιρειών Energa και Hellas Power ενώ οδηγούνται στα δικαστήρια της Ευελπίδων το 2012 | EUROKINISSI

Στο Εφετείο (το 2014), έπειτα από συνεχείς αναβολές, η δίκη 48 Ρουμάνων (ανάμεσά τους και ανήλικοι) που συνελήφθησαν σε επιχείρηση-σκούπα το 2010 και κατηγορούνται για μικροκλοπές με πειστήρια καταθέσεις αστυνομικών και φωτογραφίες που δεν ταυτοποιήθηκαν.

Προφυλακίστηκαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη κατηγορούμενοι για συγκρότηση και σύσταση εγκληματικής οργάνωσης με σκοπό τις διακεκριμένες κλοπές.

Κοντεύουν να αποφυλακιστούν, αλλά η εκδίκαση της έφεσής τους, στην οποία δεν είχε δοθεί ανασταλτικός χαρακτήρας, δεν έχει ολοκληρωθεί λόγω συνεχών αναβολών και διακοπών.

Η αστυνομία δεν πήρε αποτυπώματα από τα κλεμμένα πορτοφόλια ούτε ζήτησε εγκαίρως εικόνα και ήχο από τις κάμερες των ΗΣΑΠ, παρ’ όλα αυτά τύλιξε σε μια κόλλα χαρτί τους Ρουμάνους.

Πλημμελήματα με πολλά θύματα

Υπόθεση φονικών πυρκαγιών του 2007. Επτά χρόνια μετά, η δίκη για τις 36 ζωές που χάθηκαν έφτασε στο τέλος της.

Το δικαστήριο έκρινε ενόχους τον πρώην νομάρχη Ηλείας Χ. Καφύρα, τον έκπτωτο δήμαρχο Ζαχάρως Π. Χρονόπουλο, τον πυροφύλακα Π. Τσούρα και την 84χρονη Σ. Νικολοπούλου, από αμέλεια της οποίας ξεκίνησε η μεγάλη φωτιά εκείνο το μεσημέρι της Παρασκευής.

Η αρχική ποινή ήταν 77 χρόνια για τον καθένα, η οποία συγχωνεύτηκε στα 40 έτη.

Ωστόσο, επειδή το αδίκημα είναι πλημμεληματικού χαρακτήρα, επιβλήθηκε η ανώτατη ποινή των 10 ετών για κάθε κατηγορούμενο.

Η ποινή είναι εξαγοράσιμη, οι κατηγορούμενοι ελεύθεροι.

Βαριά ποινή στον οδηγό για τη φονική καραμπόλα. Φυλάκιση 29,5 ετών επέβαλε το δικαστήριο στον 40χρονο Ρουμάνο για το πολύνεκρο τροχαίο δυστύχημα τον περασμένο Οκτώβρη στην Εγνατία οδό. Ο κατηγορούμενος είπε στην απολογία του ότι είχε πρόβλημα στα φρένα. Καθώς τα αδικήματα για τα οποία καταδικάστηκε είναι πλημμεληματικού χαρακτήρα, η ανώτερη ποινή που θα εκτίσει είναι 10 χρόνια, χωρίς αναστολή στο δικαίωμα έφεσης.

Δύο ειδών κουκούλες

Χάδι στους Αυτόνομους Εθνικιστές. Μικρές ποινές επέβαλε το δικαστήριο σε 8 από τους 32 κουκουλοφόρους για την επίθεση σε αντιφασιστική συγκέντρωση στην Πανόρμου τον Ιανουάριο του 2010.

Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων αποφάσισε ποιους κατηγορουμένους θα καταδικάσει με βάση το καινοφανές κριτήριο της αναγνώρισής τους από τουλάχιστον δύο μάρτυρες.

Με αυτή τη λογική τούς απάλλαξε σχεδόν όλους, μια και είχαν αναγνωριστεί από έναν μάρτυρα.

Ενώ η εισαγγελέας πρότεινε ποινές «αντίστοιχες με την πολύ σοβαρή απαξία των πράξεων» ύψους 5 ετών για τη διατάραξη κοινής ειρήνης και από 4 και 2 έτη για τις απόπειρες/επικίνδυνες σωματικές βλάβες και τις οπλοφορίες/οπλοχρησίες αντίστοιχα, οι συνολικές ποινές που τελικά επιβλήθηκαν στους μόλις 8 καταδικασθέντες κινήθηκαν από 2 έως 4 μήνες για τους δύο κατηγορουμένους και από 3,5 έως 4 έτη για τους υπόλοιπους, με αναστολή.

Έχεις μπλούζα με κουκούλα; Εφτά χρόνια κάθειρξη για συλληφθέντα από την πορεία για τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο το 2010 βάσει αβέβαιης αναγνώρισης από αστυνομικό.

Ο αστυνομικός-μάρτυρας κατέθεσε ότι «έφερε μπλούζα με ενσωματωμένη κουκούλα».

Η εισήγηση της εισαγγελέως ήταν να του επιβληθεί ποινή 12 χρόνια, ποινή που επιφυλάσσεται για ενόχους ανθρωποκτονίας, εμπορίου ναρκω­τικών κ.λπ.

Άλλο τραυματισμός κι άλλο βιασμός!

Στη φυλακή οδηγήθηκε 25χρονος Σύρος που τραυμάτισε με μαχαίρι στο πηγούνι αστυνομικό στην προσπάθειά του να κατευνάσει τον πεθερό του που είχε πάθει αμόκ βλέποντας τη γυναίκα του να ψυχορραγεί στο έδαφος και το ασθενοφόρο να μη φτάνει.

Ποινή κάθειρξης 12 ετών χωρίς κανένα ελαφρυντικό και χωρίς αναστέλλουσα δύναμη στην έφεσή του από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης.

Σημειώνεται εδώ ότι η εγκυμονούσα γυναίκα του νεαρού Σύρου απέβαλε στη διάρκεια της δικαστικής εξέλιξης

Εκτός φυλακής βρίσκεται ο χρυσαυγίτης γυμναστής από την Ιεράπετρα, που πριν από έναν χρόνο καταδικάστηκε σε 12 χρόνια κάθειρξη για τον κατ’ εξακολούθηση βιασμό μιας 14χρονης αθλήτριάς του.

Στην εκδίκαση της έφεσης το δικαστήριο δέχτηκε τα επιχειρήματα του κρατούμενου για αναστολή της εκτέλεσης της ποινής του για λόγους υγείας

Κανένας στη φυλακή για τη νεκρή Στέλλα. Οι κατηγορούμενοι για τον βιασμό και τον θάνατο της 16χρονης μαθήτριας από το Ρέθυμνο το 2011 κρίθηκαν ένοχοι, αλλά οι ποινές επιβλήθηκαν με αναστολή και η οικογένειά της θα περιμένει τη δικαίωση στο Εφετείο.

Επιείκεια... κατά συρροή

◼ Υπόθεση βίαιης εισβολής 9 ανδρών της ομάδας Δέλτα (Μάιο 2010) στα γραφεία του Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης προσφύγων και μεταναστών.

Οι μεγάλες καταστροφές και ο τραυματισμός ανθρώπων που βρίσκονταν εκεί θεωρήθηκαν ως «μη γενόμενα» από το δικαστήριο (2015) που αγνόησε όλα τα στοιχεία της δικογραφίας και αποφάνθηκε ότι «ο μέσος συνετός αστυνομικός δεν μπορεί να συμπεριφέρεται όπως περιγράφεται στο κατηγορητήριο».

◼ Υπόθεση ανδρών ομάδας Δέλτα που ευθύνονται για τη βάναυση επίθεση σε Αμερικανίδα διαδηλώτρια (έχει χάσει την ακοή της και έχει επιληπτικές κρίσεις) το 2010.

Το δικαστήριο τους απάλλαξε λόγω αμφιβολιών, αφού πρώτα καταδίκασε την «ωμή βία από αστυνομικούς». Οι δύο από τους τρεις είχαν συμμετάσχει και στην εισβολή στο Δίκτυο.

Το δικαστήριο κατέληξε στη νουθεσία ότι «αυτή η διαδικασία θα γίνει μάθημα και αυτό το μάθημα είναι πιο σημαντικό από την καταδίκη».

◼ Ενοχοι για βασανιστήρια, που είχαν ως αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη (!) του Ιλι Καρέλι, σε βαθμό κακουργήματος, κρίθηκαν από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι που κάθισαν στο εδώλιο του κατηγορουμένου για την υπόθεση του Αλβανού βαρυποινίτη, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή στις φυλακές της Νιγρίτας.

Το δικαστήριο αποφάσισε να τους αφήσει ελεύθερους ενόψει του Εφετείου, υπό τον όρο της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα.

Στην πρόσφατη εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παρουσίαση του βιβλίου «Οι μέλισσες και οι λύκοι» του Νίκου Παρασκευόπουλου (εκδόθηκε το 2016 από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών του ΑΠΘ), έγινε εκτενής αναφορά στο ζήτημα της επιείκειας.

Παραθέτουμε δύο μικρά αποσπάσματα:

Νίκος Παρασκευόπουλος

Καμία σχέση με προνόμιο ή με το τουρκικό χατίρι

Η έννοια της επιείκειας, αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής σκέψης, δεν έχει καμιά σχέση με προνόμιο, εύνοια ή ελεημοσύνη, ή με το τουρκικό ή αραβικό χατίρι. Η επιείκεια δεν αποτελεί παράκαμψη αλλά αντίθετα κορύφωση της δικαιοσύνης κατά τη στιγμή της απονομής της, «βέλτιον δίκαιον» κατά τον Αριστοτέλη.

Καλεί τον δικαστή να θυμάται ότι ένας νόμος στηρίζεται σε μια γενίκευση-απλούστευση, που δύσκολα αξιολογεί («κρίνει») τις ιδιόμορφες περιπτώσεις.

Οταν το ασυνήθιστο, ίσως μια αδυναμία ή απόκλιση, εμφανιστεί, αντί της άκαμπτης εφαρμογής του γενικού κανόνα (dura lex sed lex) ο εφαρμοστής πρέπει να σταθμίσει τα ειδικά χαρακτηριστικά και να κρίνει ακόμη και διορθωτικά, αναφερόμενος σε θεμελιακές αρχές του κράτους δικαίου και του ανθρωπισμού.

Για τη σύγχρονη μάλιστα έννομη τάξη που διαρκώς τυποποιεί, η επιείκεια δεν αποτελεί απλώς χρήσιμο εργαλείο, αλλά αναγκαία δικλίδα ευθυκρισίας.

Αριστείδης Μπαλτάς

Διόρθωση της αυστηρότητας του νόμου με ευθύνη του δικαστή

Η ενοχή, η αίσθηση δικαίου, η εξατομίκευση της ευθύνης, η σχέση της ύβρεως με βάση το λόγο ή το έργο, η έννοια της επιείκειας και η απουσία της από τη σύγχρονη θεώρηση του δικαίου, η επιείκεια σε σχέση με το Νόμο και με ένα μέλημα δικαιοσύνης που υπερβαίνει το Νόμο.

Πάντοτε η δικαιοσύνη υπερβαίνει το δίκαιο, πάντα το δίκαιο είναι προσωρινό, πάντα η διεύρυνση του δικαίου στις δημοκρατικές κοινωνίες είναι μία κατάκτηση προς τη δικαιοσύνη.

Άρα η επιείκεια διορθώνει την αυστηρότητα του Νόμου και εκεί που με όλη την ευθύνη του δικαστή πρέπει να διορθωθεί η αυστηρότητα του Νόμου και άρα μπορεί να μετριαστεί μια ποινή απέναντι στο έγκλημα ακριβώς επειδή οι συνθήκες υπερέβαιναν το τυπικό χαρακτηριστικό του Νόμου
Αντα Ψαρρά
efsyn.gr