Χένρι Τζέιμς: Ο συγγραφέας των δύο ηπείρων

O Henry James, ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς ρεαλιστές συγγραφείς του 19ου αιώνα και από τους θεμελιωτές της κριτικής λογοτεχνικών έργων, πέθανε σαν σήμερα στις 28 Φεβρουαρίου το 1916. Δημοσίευσε περίπου τριάντα μυθιστορήματα και νουβέλες, πάρα πολλά διηγήματα και κριτικά δοκίμια. Ο τρόπος γραφής του από την οπτική γωνία του χαρακτήρα του έργου, έθεσε το κέντρο βάρος στο άτομο, τη συνείδηση και την αντίληψή του. Το ύφος του στα τελευταία του έργα έχει συνδεθεί από πολλούς με την ιμπρεσιονιστική ζωγραφική. Ήταν ένας πραγματικός κοσμοπολίτης, ένας πολίτης του κόσμου που κινείτο ελεύθερα μέσα και έξω από τα σαλόνια της Αμερικής και της Ευρώπης. Στα μυθιστορήματά του περιγράφεται συνήθως η συνάντηση και κατά κάποιο τρόπο η αντιπαράθεση νοοτροπιών Αμερικανών και Ευρωπαίων.


Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1843 και καταγόταν από πλούσια οικογένεια διανοουμένων. Ο πατέρας του ήταν θεολόγος και φιλόσοφος, ο αδελφός του ήταν ο ψυχολόγος και φιλόσοφος William James. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε ταξιδεύοντας στην Ευρώπη, όπου μαθήτευσε σε μεγάλους εκπαιδευτικούς της εποχής. Αργότερα γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ αλλά τελικά προτίμησε την λογοτεχνία. Το 1864 δημοσίευσε το πρώτο του διήγημα «Tragedy of Error» και από τότε τον κέρδισε η συγγραφή. Τα γνωστότερα διηγήματά του είναι η «Ντέιζη Μίλερ» (1878) και «Το στρίψιμο της βίδας» (1898). Από τα σημαντικότερα μυθιστορήματά του είναι η «Πλατεία Ουάσινγκτον» (1880) και «Το Χρυσό Κύπελλο» (1904).

Η ζωή και το περιβάλλον του James ήταν το ιδανικά για την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής του ιδιοσυγκρασίας. Το πατρικό του σπίτι του παρείχε όλη την πνευματική διέγερση που χρειαζόταν. Με επισκέπτες τους πιο διακεκριμένους καλλιτέχνες της εποχής, ο James μάθαινε από μικρή ηλικία όλες τις τελευταίες λογοτεχνικές τάσεις. Αργότερα με τα ταξίδια του, γνώρισε μία ακόμη ήπειρο και την κοινωνία της και ήρθε σε επαφή με νέες ιδέες. Έζησε τα τελευταία 53 χρόνια της ζωής του στην Αγγλία.

Έχοντας τέτοιες προσλαμβάνουσες, ο James στα μυθιστορήματα του δεν ασχολήθηκε με φτωχούς ανθρώπους. Έγραψε για άτομα με αρκετά χρήματα που ειχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν την υψηλή τους φύση. Επίσης ήταν ο πρώτος συγγραφέας που ασχολήθηκε με το θέμα «του Αμερικανού στην Ευρώπη». Έτσι, τα περισσότερα μυθιστορήματά πραγματεύονται συνήθως την ιστορία ενός Αμερικανού ήρωα που έρχεται σε επαφή με την Ευρώπη γνωρίζοντας νέες εμπειρίες. Αντιπαραβάλλονται, κατ' αυτό τον τόπο, στο έργο του χαρακτήρες από τον παλαιό κόσμο (την Ευρώπη) που είναι γοητευτικός και διεφθαρμένος με χαρακτήρες από το νέο κόσμο (Η.Π.Α) που είναι πιο αθώος αλλά και συντηρητικός. Οι πιο σημαντικοί του ήρωες ή οι κεντρικοί του ήρωες ήταν Αμερικανοί. Παράλληλα όμως και οι πιο δυσάρεστοι χαρακτήρες των έργων του ήταν Αμερικανοί.

Το 1914, με το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο James υποστήριξε ένθερμα τις προσπάθειες των Βρετανών. Ενοχλημένος από την απροθυμία της αμερικανικής κυβέρνησης να μπει στον πόλεμο, έγινε Βρετανός πολίτης το 1915 ενώ έλαβε το 1916 από τον βασιλιά George V τιμητικό αξίωμα του Τάγματος της Τιμής. Μετά από χρόνια προβλήματα με την υγεία του και ένα εγκεφαλικό επεισόδιο λίγους μήνες πριν, πέθανε από πνευμονία στις 28 Φεβρουαρίου του 1916 στην Αγγλία.

Πηγή