του Γιώργου Ελευθερίου από το Τόκιο
Στα 42 μου χρόνια είχα την εμπειρία να ζήσω δύο μεγάλους σεισμούς. Ένα στην Αθήνα το 1999 και τον τωρινό στο Τόκιο. Μια από τις πρώτες ερωτήσεις που μου κάνουν όλοι οι Έλληνες γνωστοί και φίλοι είναι πως αντέδρασε ο κόσμος και ο κρατικός μηχανισμός στην Ιαπωνία. Σκέφτηκα λοιπόν μ αυτήν την ευκαιρία να γράψω κάποιες σκέψεις και να συγκρίνω αυτές τις τραυματικές εμπειρίες που έζησα από πρώτο χέρι.
Το 1999 δούλευα σε ένα από τα κεντρικά μεγάλα βιβλιοπωλεία στην Πανεπιστημίου όταν ξαφνικά άρχισε η γη να κουνιέται. Στο ίδιο κτίριο στεγάζονταν το Υφυπουργείο Αθλητισμού και πολλά γραφεία και τράπεζες. Αμέσως οι ανελκυστήρες σταμάτησαν να λειτουργούν και όλος ο κόσμος άρχισε να κατεβαίνει πανικόβλητος τις σκάλες, κλαίγοντας, ουρλιάζοντας, ποδοπατώντας ο ένας τον άλλο. Όταν βγήκαμε στην Πανεπιστημίου ήμασταν σα χαμένοι. Δεν ξέραμε ούτε που να πάμε, ούτε τι να κάνουμε. Δεν υπήρχε πουθενά ούτε αστυνομία, ούτε πυροσβεστική, ούτε κάποιος να δώσει οδηγίες και να βοηθήσει όσους είχαν ανάγκη. Κανένα τηλέφωνο δεν λειτουργούσε και φυσικά δεν μπορούσαμε να μάθουμε αν οι δικοί μας ήταν εντάξει. Όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς είχαν ακινητοποιηθεί και αναγκάστηκα να γυρίσω με τα πόδια στο σπίτι μου στου Γουδί.
Στις 11 Μαρτίου 2011 ήμουνα στο διαμέρισμά μου σε μια από τις κεντρικές συνοικίες του Τόκιο όταν μου χτύπησε για άλλη μια φορά τη πόρτα ο Εγκέλαδος. Ενώ ήμουν on line η σύνδεση με το ίντερνετ δεν διακόπηκε ούτε για ένα λεπτό και ούτε παρουσίασε το παραμικρό φόρτωμα. Στο κινητό μου άρχισε να χτυπάει το ειδικό σήμα έκτακτου κινδύνου. Αυτό χτυπάει για να προειδοποιήσει για σεισμό ή τσουνάμι ανεξάρτητα αν οι τηλεφωνικές γραμμές λειτουργούν ή αν είναι το κινητό είναι στο αθόρυβο (mute).
Άνοιξα την τηλεόραση που φυσικά λειτουργούσε, και είδα αμέσως σε όλα ανεξαιρέτως τα κανάλια έκτακτα δελτία κινδύνου όπου παρουσιαστές έδιναν συνεχώς οδηγίες στο κοινό κάνοντας έκκληση για ψυχραιμία. Οι οδηγίες ήταν να μην εγκαταλείπουμε τα σπίτια μας πανικόβλητοι και να κλείσουμε οποιαδήποτε εστία φωτιάς. Η παροχή γκαζιού διακόπτεται αυτόματα. Παρόλο που υπήρχαν ζημιές στο διαμέρισμά μου από διάφορα πράγματα που έπεσαν από τα ράφια, αποφάσισα να βγω στο δρόμο για ασφάλεια και για να δω τι γίνεται. Το κτίριο που μένω είναι σχετικά παλιό και ο ανελκυστήρας είχε σταματήσει μεταξύ δυο ορόφων. Σε πιο καινούρια κτίρια, ο ανελκυστήρας εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι τον πλησιέστερο όροφο για να μπορεί ο κόσμος να βγει έξω. Κατέβηκα τις σκάλες του κτηρίου όπου δεν υπήρχε το παραμικρό αντικείμενο να εμποδίζει την άμεση εκκένωση του κτηρίου (δια νόμου). Σε περίπτωση που δε θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω το κλιμακοστάσιο, υπάρχει ανεμόσκαλα κινδύνου που συνδέει τα μπαλκόνια και της οποίας η κατάσταση ελέγχετε δύο φορές το χρόνο. Στην Ιαπωνία σε όλα ανεξαιρέτως τα μεγάλα κτήρια εταιριών και κατοικιών γίνονται ασκήσεις ταχείας εκκένωσης τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο.
Όταν βγήκα στο δρόμο δεν είδα την παραμικρή εκδήλωση πανικού ή υστερίας παρόλο που κάποιοι ήταν προφανώς τρομαγμένοι. Στο προαύλιο του κοντινού σχολείο είχε αρχίσει να μαζεύεται κόσμος μια που είναι από τα σημεία μαζικής συγκέντρωσης σε περίπτωση κινδύνου. Τέτοια σημεία είναι κυρίως πάρκα, πλατείες και σχολεία και υπάρχουν παντού πινακίδες που δείχνουν που βρίσκονται ώστε να μπορούν να συγκεντρωθούν εκεί με ασφάλεια οι κάτοικοι. Για κατοίκους με ειδικές ανάγκες που βρίσκονται στο δρόμο και δεν μπορούν να γυρίσουν σπίτια τους, τα μίνι μάρκετ (convenient stores) προσφέρονται εθελοντικά να βοηθήσουν. Μπορεί δηλαδή ένας ηλικιωμένος να πάει εκεί και να τους ζητήσει να τον βοηθήσουν.
Στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου είχαν μαζευτεί και μαθητές που όλοι φορούσαν προστατευτικά στο κεφάλι τους. Αυτά είναι μαξιλαράκια που έχουν στα καθίσματα των θρανίων τους και σε περίπτωση σεισμού τα διπλώνουν και γίνονται σαν κράνη. Σε εταιρίες υπάρχουν κανονικά κράνη τα οποία μοιράζουν αμέσως στους εργαζόμενους. Αφού συζήτησα για λίγο με τους γείτονες μου που με ρωτούσαν αν είμαι καλά ακόμα κι αν δεν τους είχα ξαναμιλήσει ποτέ στη ζωή μου κατευθύνθηκα προς τον τοπικό σιδηροδρομικό σταθμό. Φυσικά όλα τα τρένα είχαν σταματήσει για να γίνει αμέσως έλεγχος και είχαν σχηματιστεί ουρές μπροστά στις στάσεις λεωφορείων και ταξί χωρίς όμως να υπάρχει εκνευρισμός ή γκρίνια. Το τοπικό αστυνομικό τμήμα έδινε συνεχώς πληροφορίες και τόσο οι αστυνομικοί όσο και οι πυροσβέστες βοηθούσαν τον κόσμο. Όταν σταματούν τα τρένα στο Τόκιο (πρώτη φορά που είδα κάτι τέτοιο στα 10 χρόνια που μένω εδώ) πάρα πολλοί εργαζόμενοι δεν έχουν μέσο να γυρίσουν σπίτια τους. Ρωτώντας, έμαθα ότι αμέσως διατίθενται κρατικά κτήρια και αίθουσες για να περάσουν τη βραδιά και τους παράσχονται φαγητό και νερό.
Γυρίζοντας σπίτι μου περίπου μια ώρα μετά τους δύο μεγάλους σεισμούς, άνοιξα την τηλεόραση και σε όλα τα έκτακτα δελτία είχε ήδη εμφανιστεί το προειδοποιητικό σήμα για τσουνάμι. Αυτό είναι ένας χάρτης της Ιαπωνίας που δείχνει πού υπάρχει πιθανότητα να χτυπήσει τσουνάμι όταν γίνεται σεισμός κάπου στον Ειρηνικό. Οι παρουσιαστές έλεγαν ότι οι Ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις (JSDF) είναι σε κατάσταση επιφυλακής για να επέμβουν όπου χρειάζεται. Λίγες ώρες μετά που ήρθαν τα νέα για τη καταστροφή στη βόρεια Ιαπωνία όλες οι δυνάμεις της JSDF συγκλίναν σε αυτές τις περιοχές με χερσαίες και εναέριες δυνάμεις. Γιατί ο πρώτος και κυριότερος ρόλος της JSDF είναι η επέμβαση σε περίπτωση εθνικών καταστροφών. Θυμάμαι όταν υπηρετούσα στη Χίο που είχε εκδηλωθεί φωτιά το καλοκαίρι σε ένα κοντινό χωριό και γεμίσαμε τρία ρέο με φαντάρους χωρίς τη παραμικρή εκπαίδευση και με εξοπλισμό ένα παγούρι με νερό, πετσέτα και ένα φτυάρι ανά δύο για να μας στείλουνε να βοηθήσουμε τη πυροσβεστική, ενώ όλη την ώρα οι αξιωματικοί γκρινιάζανε ότι δεν είναι δουλειά τους αυτή.
Ο πρωθυπουργός Καν έκανε το πρώτο τηλεοπτικό διάγγελμα περίπου δύο ώρες μετά τον σεισμό. Τα κινητά τηλέφωνα δεν λειτουργούσαν λόγο υπερφόρτωσης του δικτύου. Σε τέτοια περίπτωση υπάρχει το νούμερο εκτάκτου κινδύνου 171 όπου κάποιος μπορεί να πάρει τηλέφωνο από τηλεφωνικό θάλαμο και να αφήσει κάποιο μήνυμα για την οικογένειά του. Από τη επόμενη μέρα και για κάποιες ώρες τα κρατικά κανάλια έχουν στην οθόνη τους μηνύματα που στέλνουν κάτοικοι ώστε να μάθουν οι δικοί τους ότι είναι καλά.
Δεν ξέρω αν η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού στην Ιαπωνία ήταν επαρκής. Αυτό θα το μάθουμε αργότερα. Αυτό που ξέρω είναι ότι ενώ δεν υπάρχει στα Ιαπωνικά η λέξη «φιλότιμο», στο σεισμό του Κόμπε ο υπεύθυνος εταιρίας γκαζιού που άργησε να κλείσει την παροχή και εκδηλώθηκαν πολλές φωτιές, προτίμησε να δώσει τέλος στη ζωή του παρά να ζει με τη ντροπή και τις ενοχές. Δυστυχώς παρόλο που πολύ θα το ήθελα, δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιον υπεύθυνο στην Ελλάδα που να έδειξε ανάλογη ευθιξία έστω υποβάλλοντας την παραίτηση του.
Πηγή
Το 1999 δούλευα σε ένα από τα κεντρικά μεγάλα βιβλιοπωλεία στην Πανεπιστημίου όταν ξαφνικά άρχισε η γη να κουνιέται. Στο ίδιο κτίριο στεγάζονταν το Υφυπουργείο Αθλητισμού και πολλά γραφεία και τράπεζες. Αμέσως οι ανελκυστήρες σταμάτησαν να λειτουργούν και όλος ο κόσμος άρχισε να κατεβαίνει πανικόβλητος τις σκάλες, κλαίγοντας, ουρλιάζοντας, ποδοπατώντας ο ένας τον άλλο. Όταν βγήκαμε στην Πανεπιστημίου ήμασταν σα χαμένοι. Δεν ξέραμε ούτε που να πάμε, ούτε τι να κάνουμε. Δεν υπήρχε πουθενά ούτε αστυνομία, ούτε πυροσβεστική, ούτε κάποιος να δώσει οδηγίες και να βοηθήσει όσους είχαν ανάγκη. Κανένα τηλέφωνο δεν λειτουργούσε και φυσικά δεν μπορούσαμε να μάθουμε αν οι δικοί μας ήταν εντάξει. Όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς είχαν ακινητοποιηθεί και αναγκάστηκα να γυρίσω με τα πόδια στο σπίτι μου στου Γουδί.
Στις 11 Μαρτίου 2011 ήμουνα στο διαμέρισμά μου σε μια από τις κεντρικές συνοικίες του Τόκιο όταν μου χτύπησε για άλλη μια φορά τη πόρτα ο Εγκέλαδος. Ενώ ήμουν on line η σύνδεση με το ίντερνετ δεν διακόπηκε ούτε για ένα λεπτό και ούτε παρουσίασε το παραμικρό φόρτωμα. Στο κινητό μου άρχισε να χτυπάει το ειδικό σήμα έκτακτου κινδύνου. Αυτό χτυπάει για να προειδοποιήσει για σεισμό ή τσουνάμι ανεξάρτητα αν οι τηλεφωνικές γραμμές λειτουργούν ή αν είναι το κινητό είναι στο αθόρυβο (mute).
Άνοιξα την τηλεόραση που φυσικά λειτουργούσε, και είδα αμέσως σε όλα ανεξαιρέτως τα κανάλια έκτακτα δελτία κινδύνου όπου παρουσιαστές έδιναν συνεχώς οδηγίες στο κοινό κάνοντας έκκληση για ψυχραιμία. Οι οδηγίες ήταν να μην εγκαταλείπουμε τα σπίτια μας πανικόβλητοι και να κλείσουμε οποιαδήποτε εστία φωτιάς. Η παροχή γκαζιού διακόπτεται αυτόματα. Παρόλο που υπήρχαν ζημιές στο διαμέρισμά μου από διάφορα πράγματα που έπεσαν από τα ράφια, αποφάσισα να βγω στο δρόμο για ασφάλεια και για να δω τι γίνεται. Το κτίριο που μένω είναι σχετικά παλιό και ο ανελκυστήρας είχε σταματήσει μεταξύ δυο ορόφων. Σε πιο καινούρια κτίρια, ο ανελκυστήρας εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι τον πλησιέστερο όροφο για να μπορεί ο κόσμος να βγει έξω. Κατέβηκα τις σκάλες του κτηρίου όπου δεν υπήρχε το παραμικρό αντικείμενο να εμποδίζει την άμεση εκκένωση του κτηρίου (δια νόμου). Σε περίπτωση που δε θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω το κλιμακοστάσιο, υπάρχει ανεμόσκαλα κινδύνου που συνδέει τα μπαλκόνια και της οποίας η κατάσταση ελέγχετε δύο φορές το χρόνο. Στην Ιαπωνία σε όλα ανεξαιρέτως τα μεγάλα κτήρια εταιριών και κατοικιών γίνονται ασκήσεις ταχείας εκκένωσης τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο.
Όταν βγήκα στο δρόμο δεν είδα την παραμικρή εκδήλωση πανικού ή υστερίας παρόλο που κάποιοι ήταν προφανώς τρομαγμένοι. Στο προαύλιο του κοντινού σχολείο είχε αρχίσει να μαζεύεται κόσμος μια που είναι από τα σημεία μαζικής συγκέντρωσης σε περίπτωση κινδύνου. Τέτοια σημεία είναι κυρίως πάρκα, πλατείες και σχολεία και υπάρχουν παντού πινακίδες που δείχνουν που βρίσκονται ώστε να μπορούν να συγκεντρωθούν εκεί με ασφάλεια οι κάτοικοι. Για κατοίκους με ειδικές ανάγκες που βρίσκονται στο δρόμο και δεν μπορούν να γυρίσουν σπίτια τους, τα μίνι μάρκετ (convenient stores) προσφέρονται εθελοντικά να βοηθήσουν. Μπορεί δηλαδή ένας ηλικιωμένος να πάει εκεί και να τους ζητήσει να τον βοηθήσουν.
Στο προαύλιο του δημοτικού σχολείου είχαν μαζευτεί και μαθητές που όλοι φορούσαν προστατευτικά στο κεφάλι τους. Αυτά είναι μαξιλαράκια που έχουν στα καθίσματα των θρανίων τους και σε περίπτωση σεισμού τα διπλώνουν και γίνονται σαν κράνη. Σε εταιρίες υπάρχουν κανονικά κράνη τα οποία μοιράζουν αμέσως στους εργαζόμενους. Αφού συζήτησα για λίγο με τους γείτονες μου που με ρωτούσαν αν είμαι καλά ακόμα κι αν δεν τους είχα ξαναμιλήσει ποτέ στη ζωή μου κατευθύνθηκα προς τον τοπικό σιδηροδρομικό σταθμό. Φυσικά όλα τα τρένα είχαν σταματήσει για να γίνει αμέσως έλεγχος και είχαν σχηματιστεί ουρές μπροστά στις στάσεις λεωφορείων και ταξί χωρίς όμως να υπάρχει εκνευρισμός ή γκρίνια. Το τοπικό αστυνομικό τμήμα έδινε συνεχώς πληροφορίες και τόσο οι αστυνομικοί όσο και οι πυροσβέστες βοηθούσαν τον κόσμο. Όταν σταματούν τα τρένα στο Τόκιο (πρώτη φορά που είδα κάτι τέτοιο στα 10 χρόνια που μένω εδώ) πάρα πολλοί εργαζόμενοι δεν έχουν μέσο να γυρίσουν σπίτια τους. Ρωτώντας, έμαθα ότι αμέσως διατίθενται κρατικά κτήρια και αίθουσες για να περάσουν τη βραδιά και τους παράσχονται φαγητό και νερό.
Γυρίζοντας σπίτι μου περίπου μια ώρα μετά τους δύο μεγάλους σεισμούς, άνοιξα την τηλεόραση και σε όλα τα έκτακτα δελτία είχε ήδη εμφανιστεί το προειδοποιητικό σήμα για τσουνάμι. Αυτό είναι ένας χάρτης της Ιαπωνίας που δείχνει πού υπάρχει πιθανότητα να χτυπήσει τσουνάμι όταν γίνεται σεισμός κάπου στον Ειρηνικό. Οι παρουσιαστές έλεγαν ότι οι Ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις (JSDF) είναι σε κατάσταση επιφυλακής για να επέμβουν όπου χρειάζεται. Λίγες ώρες μετά που ήρθαν τα νέα για τη καταστροφή στη βόρεια Ιαπωνία όλες οι δυνάμεις της JSDF συγκλίναν σε αυτές τις περιοχές με χερσαίες και εναέριες δυνάμεις. Γιατί ο πρώτος και κυριότερος ρόλος της JSDF είναι η επέμβαση σε περίπτωση εθνικών καταστροφών. Θυμάμαι όταν υπηρετούσα στη Χίο που είχε εκδηλωθεί φωτιά το καλοκαίρι σε ένα κοντινό χωριό και γεμίσαμε τρία ρέο με φαντάρους χωρίς τη παραμικρή εκπαίδευση και με εξοπλισμό ένα παγούρι με νερό, πετσέτα και ένα φτυάρι ανά δύο για να μας στείλουνε να βοηθήσουμε τη πυροσβεστική, ενώ όλη την ώρα οι αξιωματικοί γκρινιάζανε ότι δεν είναι δουλειά τους αυτή.
Ο πρωθυπουργός Καν έκανε το πρώτο τηλεοπτικό διάγγελμα περίπου δύο ώρες μετά τον σεισμό. Τα κινητά τηλέφωνα δεν λειτουργούσαν λόγο υπερφόρτωσης του δικτύου. Σε τέτοια περίπτωση υπάρχει το νούμερο εκτάκτου κινδύνου 171 όπου κάποιος μπορεί να πάρει τηλέφωνο από τηλεφωνικό θάλαμο και να αφήσει κάποιο μήνυμα για την οικογένειά του. Από τη επόμενη μέρα και για κάποιες ώρες τα κρατικά κανάλια έχουν στην οθόνη τους μηνύματα που στέλνουν κάτοικοι ώστε να μάθουν οι δικοί τους ότι είναι καλά.
Δεν ξέρω αν η αντίδραση του κρατικού μηχανισμού στην Ιαπωνία ήταν επαρκής. Αυτό θα το μάθουμε αργότερα. Αυτό που ξέρω είναι ότι ενώ δεν υπάρχει στα Ιαπωνικά η λέξη «φιλότιμο», στο σεισμό του Κόμπε ο υπεύθυνος εταιρίας γκαζιού που άργησε να κλείσει την παροχή και εκδηλώθηκαν πολλές φωτιές, προτίμησε να δώσει τέλος στη ζωή του παρά να ζει με τη ντροπή και τις ενοχές. Δυστυχώς παρόλο που πολύ θα το ήθελα, δεν μπορώ να θυμηθώ κάποιον υπεύθυνο στην Ελλάδα που να έδειξε ανάλογη ευθιξία έστω υποβάλλοντας την παραίτηση του.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου